Rechter in adoptiezaak: verjaard
Vandaag deed de rechtbank uitspraak in de zaak van Dilani Butink, geboren in Sri Lanka en in Nederland geadopteerd. Butink kwam er tijdens een reis naar Sri Lanka in 2015 achter dat haar geboortepapieren niet kloppen. Butink spande een rechtszaak aan omdat ze vindt dat de staat en het adoptiebureau die bij haar adoptie bemiddelde, ernstige fouten hebben gemaakt. Vandaag oordeelde de rechter dat zij te laat is geweest. De zaak is na twintig jaar verjaard. Volgens Defence for Children is dit een teleurstellende uitspraak met grote gevolgen voor andere geadopteerden en ook voor kinderen die nu nog interlandelijk worden geadopteerd.
Verjaringstermijn
Volgens de rechter ging de verjaringstermijn in op het moment dat onder andere de papieren van Butink in Sri Lanka werden vervalst. Dat betekent dat zij binnen twintig jaar erna, de staat en het adoptiebureau aansprakelijk had moeten stellen. Volgens Defence for Children is dit onredelijk. Een baby of jong kind kan niet aangeven onrechtmatig geadopteerd te zijn en kan vaak ook niet zelf naar de rechter stappen. Bovendien, bij zaken van mogelijke ondeugdelijke interlandelijke adopties die worden gemeld bij de Kinderrechtenhelpdesk van Defence for Children, zien wij dat geadopteerden inmiddels twintig, dertig of veertig jaar oud zijn als zij erachter komen dat het adoptiedossier niet klopt, of als zij hun biologische ouders hebben gevonden en blijkt dat zij hen nooit hadden willen afstaan. Volgens Defence for Children zou de verjaringstermijn niet moeten ingaan vanaf het moment van ondeugdelijke adoptie, maar vanaf het moment dat een geadopteerde erachter komt dat er sprake is geweest van onrechtmatigheden.
Direct naar de rechter stappen
De rechter heeft ook aangeven dat Butink de staat en de adoptieorganisatie eerder aansprakelijk had kunnen stellen, nu zij er in 2015 achter kwam dat haar papieren niet klopten. Ook waren in de media al eerder berichten verschenen van onrechtmatigheden. Defence for Children ziet in de praktijk dat een geadopteerde niet direct naar de rechter stapt. Eerst wordt geprobeerd informatie in het land van herkomst te halen, bij de adoptieorganisatie in Nederland en bij het ministerie van Justitie, de centrale adoptie-autoriteit. Hier krijgen geadopteerden vaak na veel doorverwijzingen nul op het rekest. Daar gaat enige tijd overheen. Het duurt vaak ook enige tijd voor een geadopteerde de volledige omvang van de onrechtmatige adoptie heeft kunnen onderzoeken. Daarnaast is het vaak emotioneel zwaar voor geadopteerden, omdat hun identiteit niet lijkt te kloppen en het adoptieverhaal wankelt. Er is ook tijd nodig voor de volle betekenis van de onrechtmatige adoptie is doorgedrongen. Dat Butink om deze redenen pas later voldoende informatie en ook moed had verzameld om naar de rechter te stappen, is dus heel begrijpelijk. Het is niet redelijk te stellen dat zij dit eerder had moeten doen.
Niet kunnen controleren
De rechter is vanwege de verjaring niet toegekomen aan de inhoudelijke beoordeling van de zaak. Wel gaf de rechter aan dat de rechtbank niet kan vaststellen of de adoptiepapieren van Butink ondeugdelijk zijn. Evenmin kan worden vastgesteld of ze slachtoffer is van illegale adoptiepraktijken. Defence for Children maakt zich zorgen over het effect van deze uitspraak. Of de adoptie deugdelijk is, kan in Nederland niet volledig worden gecontroleerd en gegarandeerd. Als een geadopteerde er na twintig, dertig of veertig jaar achter komt dat de adoptie mogelijk niet deugdelijk was, is de zaak verjaard. De betrokken autoriteiten en adoptieorganisaties zijn hiervoor dan niet meer verantwoordelijk te stellen en er is geen hulp bij herstel van identiteit. De enige partij die geen aandeel had in de totstandkoming van de adoptie maar wel alle gevolgen heeft te dragen, is het adoptiekind.
Het feit dat betrokkenen in de praktijk niet verantwoordelijk kunnen worden gehouden voor misstanden, vanwege in vele gevallen verjaring, brengt volgens Defence for Children het risico met zich mee dat eventuele misstanden in de toekomst niet meer aangetoond kunnen worden via ons rechtssysteem. Defence for Children hoopt dat met deze uitspraak duidelijk wordt voor het ministerie en de Tweede Kamer welke gevolgen onrechtmatige adoptie heeft voor een kind, die pas bij volwassenheid misstanden in de adoptie ontdekt maar daar niemand meer verantwoordelijk voor kan stellen.
Stoppen met interlandelijke adoptie
Deze uitspraak maakt opnieuw duidelijk dat niet gecontroleerd of gegarandeerd kan worden dat interlandelijke adopties deugdelijk tot stand komen. Dit is voor Defence for Children een belangrijke reden om te pleiten voor het stoppen met interlandelijke adoptie.