Tips van doktersassistenten

Veel assistenten vinden het moeilijk om patiënten die de Nederlandse taal niet of onvoldoende beheersen goed te helpen.

Voor doktersassistenten is het werken met (ouders van) kinderen met een migratieachtergrond soms best moeilijk. Vaak is er een taalbarrière en zijn er andere verwachtingen over de zorg. Soms ontbreekt een BSN of is er schaamte over klachten.

Wij verzamelden de tips van zeven ervaren doktersassistenten én een groep jongeren met een migratieachtergrond om hier goed mee om te gaan:

Doktersassistent Semra werkt in verschillende praktijken in achterstandswijken in Delfshaven in Rotterdam.

Doktersassistent Trijntje heeft 30 jaar ervaring in een huisartsenpraktijk in Friesland.

Amir kwam als vluchteling met zijn ouders naar Nederland toen hij 1,5 jaar oud was en stond in zijn jeugd als mantelzorger voor zijn zieke ouders klaar.

Tip 1: Overbrug de taalbarrière

Wij vroegen tips aan ervaren assistenten, onder wie Semra en Trijntje. Zij proberen in hun werk de taalbarrière zoveel mogelijk te overbruggen.

Gebruik bij kinderen kaartjes met tekeningen van het lichaam waarop ze kunnen aangeven waar de pijn zit. En leg daar een kaartje bij met een tekening vaneen thermometer waarop kinderen de ernst van de pijn kunnen aangeven.

Doktersassistent Semra: ‘Ik kopieer soms informatie van Thuisarts.nl, en vertaal dat met Google Translate. Dat print ik uit om mee te geven aan de patiënt. Dan kunnen ze het thuis nog eens rustig nalezen. Dat helpt vaak goed!

Een taalbarrière vraagt om meer tijd. Semra: ‘Het betaalt zich terug als je net wat meer tijd neemt voor het kind en de ouders. Ik weet dan beter wat er speelt. De kinderen en hun ouders voelen zich gehoord en gaan mij meer dingen toevertrouwen. Als ik uitloop zeg ik altijd: Ik had meer tijd nodig voor de vorige patiënt, maar ik neem die tijd ook voor jou als dat nodig is.’

Pharos heeft goede online trainingen over dit thema, die kosteloos te volgen zijn. Ook hebben ze een nieuwe e-learning over effectief communiceren in de zorg.

Schakel een officiële tolk in wanneer de zorgvraag complex, ingrijpend of (privacy)gevoelig is. Zie ook tip 2.

Tip 2: Zet kinderen niet in als tolk

Vaak lopen doktersassistenten in hun werk met patiënten met een migratieachtergrond tegen een taalbarrière aan. Tip 2: zet kinderen niet in als tolk.

Als de zorgvraag eenvoudig is, kan een andere volwassene mogelijk vertalen. Een kind kan zo’n verantwoordelijke taak niet dragen. Schakel daarom altijd een officiële tolk in wanneer de zorgvraag complex, ingrijpend of (privacy)gevoelig is.

Veel kinderen willen hun ouders graag helpen met vertalen en veel ouders zijn trots op hun kind, omdat het hen zo goed ondersteunt. Voor een kind is het echter een te grote belasting. Ze missen de vakbekwaamheid om te vertalen en horen op school te zitten. Zo’n tolkenrol kan bovendien desastreus uitpakken, omdat de kinderen bijvoorbeeld moeilijke en intieme details horen. Ook als ouders en kind aangeven dat het kind goed kan tolken, is het daarom belangrijk om een kind als tolk vriendelijk te weigeren.

Wil je iedereen attenderen op het belang om kinderen niet in te zetten als tolk? Print dan de flyer en hang hem op!

Op deze website staat een link naar alle up-to-date informatie over het inschakelen van een tolk in elke situatie en werksetting.

Print de folder ‘Hoe schakel ik een tolk in’.

Sommige tolkenbureaus werken ook met een app, waar u sneller iemand aan de lijn krijgt.

Amir, over zijn jeugd als kind van gevluchte ouders: “Als kind had ik veel zorgtaken voor mijn ouders, zoals brieven lezen en schrijven en ook moest ik vertalen bij zorgverleners. Ik kreeg veel complimenten dat ik dat zo goed deed, dat ik een goede zoon was. Maar dit zorgde voor veel stress. Het is fijn als hulpverleners je daartegen beschermen, dat ze je familie vertellen dat het te belastend is voor een kind en dat er een officiële tolk zal worden ingeschakeld. Ik pleit voor meer bewustzijn bij hulpverleners van wat je een kind kan vragen. Het is beter te voorkomen dan te genezen. Ik heb er veel last van gehad dat ik gesprekken moest vertalen die heel gevoelig waren en dat ik dingen moest vertalen die ik niet wilde weten.”

Tip 3: Heb begrip en geduld met bezorgde ouders

Soms maken ouders met een migratieachtergrond zich veel zorgen om een kind met bijvoorbeeld koorts of diarree. Tip 3: Heb begrip en geduld met bezorgde ouders.

In Nederland is het hebben van koorts of diarree vaak niet ernstig. In het land van herkomst kan dat echter snel tot iets ernstigs leiden. Wat kan een doktersassistent het beste doen?

Heb begrip voor de zorgen van de ouders. Soms blijkt dat ouders in het land van herkomst een kind of familielid hebben verloren aan bijvoorbeeld diarree of koorts.

Check of het gezin onlangs op reis is geweest. In dat geval kan er sprake zijn van iets ernstigers.

Vraag na of het kind volledig gevaccineerd is en zo nee, bespreek dan het belang van een inhaalschema.

Neem de tijd voor uitleg. Doktersassistent Trijntje: “Ik maak dan altijd tijd om vertrouwen te winnen. Ik laat de ouders merken dat ik hen serieus neem. Ik zeg dat het prima is dat ze komen. De communicatie loopt beter als ik de tijd neem om uit te leggen waarom ik bepaalde vragen stel, hoe het in Nederland werkt en bij welke symptomen wij ons echt zorgen maken om het kind."