Scroll down
Scroll down
Op 19 maart 2024 heeft het gerechtshof in Den Haag een historische uitspraak gedaan. Hierin oordeelde het gerechtshof dat het afsluiten van gezinnen met kinderen van het drinkwater door de Nederlandse Staat en drinkwaterbedrijven onrechtmatig is. Deze uitspraak erkent het fundamentele recht van kinderen op toegang tot water, zoals vastgelegd in het VN Kinderrechtenverdrag. Het is een belangrijke stap voorwaarts in de bescherming van kinderrechten in Nederland.
Alle kinderen hebben recht op toegang tot schoon drinkwater. Dit is een eerste levensbehoefte die kinderen nodig hebben om zich zo gezond mogelijk te kunnen ontwikkelen en om ziektes te voorkomen. In Nederland hebben niet alle kinderen toegang tot voldoende schoon drinkwater. Dit komt doordat gezinnen met kinderen kunnen worden afgesloten van het water als de ouders de waterrekening niet hebben betaald. In 2016 zijn bijna 7.500 huishoudens afgesloten van het water. Kinderen hebben dan geen toegang tot drinkwater, kunnen zich niet wassen en ook koken wordt praktisch onmogelijk.
Op 1 juli 2018 is de gewijzigde Regeling afsluitbeleid kleinverbruikers in werking getreden. Op basis van deze regeling kunnen huishoudens nog steeds worden afgesloten van het water. Alleen kwetsbare consumenten voor wie afsluiting van het water ernstige gezondheidsrisico’s met zich meebrengt, worden uitgesloten van het afsluiten van water. Kinderen worden niet aangemerkt als kwetsbare consumenten. Gezinnen met kinderen zullen dus nog steeds worden afgesloten van water.
Nieuw in de regeling is dat huishoudens die worden afgesloten van het water een waterzak krijgen met 12 liter water per persoon waar zij vier dagen mee moeten doen. Concreet betekent dit dat een kind dat is afgesloten van het water toegang heeft tot 3 liter water per dag.
Defence for Children maakt zich zorgen om de regeling en wat dit betekent voor de gezondheid en ontwikkeling van kinderen. Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie heeft iedere persoon per dag 50 tot 100 liter water nodig om te voldoen aan de basisbehoeften en om zeer ernstige gezondheidsproblemen te voorkomen. Toegang tot 20 tot 25 liter water per dag is een minimum, maar dan kunnen zich wel gezondheidsproblemen voordoen. De waterzak met drie liter water per persoon per dag is dus lang niet voldoende om te voorzien in deze eerste levensbehoefte.
Kinderen zouden vanwege hun kwetsbaarheid extra bescherming moeten krijgen. Overheden dienen daarom het belang van het kind voorop te stellen bij het maken en uitvoeren van beleid. Het afsluiten van water bij gezinnen met kinderen is een schending van de rechten van het kind die zijn vastgelegd in het VN-Kinderrechtenverdrag, in het bijzonder het recht op toegang tot schoon drinkwater en het recht op een toereikende levensstandaard.
Kinderen kunnen er niets aan doen dat hun ouders de rekening niet kunnen betalen. Toch weigeren de Nederlandse overheid en de publieke drinkwaterbedrijven zoals Dunea en PWN – om te stoppen met de afsluiting van kinderen van het water. Onacceptabel.
Defence for Children en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) hebben in 2020 de Nederlandse Staat en publieke waterbedrijven Dunea en PWN voor de rechter gedaagd. De zaak is op 17 februari 2022 inhoudelijk behandeld door de rechtbank Den Haag. Bij vonnis van 6 april 2022 oordeelde de rechtbank dat het niet per definitie onrechtmatig is als gezinnen met kinderen van het drinkwater worden afgesloten wanneer ouders de waterrekening niet kunnen betalen.
Wij hadden hoger beroep ingesteld tegen dit vonnis. Op 8 november 2022 dienden wij met het NJCM onze Memorie van Grieven in. Daarin staat op welke punten we het oneens zijn met de uitspraak van de rechtbank. De wederpartijen, de Nederlandse Staat, Dunea en PWN, hebben hun reactie hierop, de Memorie van Antwoord, medio februari 2023 indienen. het hoger beroep diende op 11 december 2023 bij het Gerechtshof in Den Haag. Op 19 maart 2024 werd de uitspraak in het hoger beroep gedaan, en deze bleek historisch: het Gerechtshof Den Haag oordeelde dat het beleid van de Nederlandse overheid om kinderen van het water af te sluiten bij wanbetaling onrechtmatig is. De overheid moet nu maatregelen nemen om waterafsluitingen bij kinderen te voorkomen.
Het gerechtshof oordeelt dat kinderen zelfstandig recht hebben op toegang tot drinkwater. Door het belang van het kind niet de eerste overweging te laten vormen bij de Afsluitregeling, heeft de Nederlandse Staat onrechtmatig gehandeld. De Staat moet van het hof maatregelen nemen die ervoor zorgen dat minderjarige kinderen niet meer in situaties terecht komen met niet genoeg toegang tot drinkwater als hun ouders of verzorgers de rekening niet hebben betaald. Drinkwaterbedrijven Dunea en PWN krijgen allebei een verbod om drinkwater bij minderjarige kinderen af te sluiten. Daarnaast moeten zij gezinnen met kinderen waarbij de drinkwaterlevering nu is beëindigd weer aansluiten.
"Je kan niet koken, niet douchen en niet eens je tanden poetsen", vertelt Manuela. Bij de alleenstaande moeder van drie kinderen werd het water plotseling afgesloten. "Mijn ene dochter was net ongesteld en de kleine was nog maar 6 maanden destijds. Dit zijn geen goede omstandigheden om in op te groeien."