Scroll down
Scroll down
Binnen een maand na de aanslagen van 11 september 2001 op doelen in de Verenigde Staten, vielen internationale troepen Afghanistan binnen. Ze verklaarden de oorlog aan de Taliban, een radicale moslimbeweging. De Taliban weigerden kopstukken van Al Qaida, de terreurorganisatie die achter de aanslagen zat, uit te leveren. Na twintig jaar oorlog besloten de Verenigde Staten en de NAVO hun troepen vanaf mei 2021 terug te trekken. De Taliban begonnen direct een offensief tegen de Afghaanse regering en namen in snel tempo de controle over heel Afghanistan over. De gevolgen van de machtsovername zijn ingrijpend. De veiligheidssituatie is instabiel en er is sprake van een humanitaire en economische crisis. De positie van vrouwen en meisjes is verslechterd. Veel mensen lopen een reëel risico om gemarteld, ontvoerd of gedood te worden. Kinderen worden niet uitgezonderd.
Om Nederlanders en (Afghaanse) medewerkers van de ambassade in veiligheid te brengen, stelde de regering een evacuatieplan op. Nederland evacueerde tot nu toe 1.673 personen met bestemming Nederland. Omdat de Taliban onverwacht snel oprukten, stopten de geplande Nederlandse evacuatievluchten echter eerder dan de aanvankelijk genoemde deadline van 31 augustus 2021. Lang niet iedereen die bescherming nodig had, kon daardoor worden geëvacueerd. De VN-Veiligheidsraad nam eind augustus wel een (juridisch bindende) resolutie aan. Die moet ervoor zorgen dat de Taliban zich houden aan hun eerdere toezegging dat alle Afghanen vrij zijn om het land op elk moment te verlaten.
Naar schatting zijn er honderden Nederlanders, onder wie kinderen, in Afghanistan achtergebleven. Daarnaast hebben zich duizenden Afghanen gemeld die zeggen betrokken te zijn geweest bij de inzet van de internationale gemeenschap en van Nederland. In deze groep bevinden zich journalisten, fixers van Nederlandse journalisten, mensenrechtenverdedigers, inclusief voorvechters van vrouwenrechten, juristen, lokale Afghaanse medewerkers die de Nederlandse overheid hebben bijgestaan (onder anderen bewakers, koks, chauffeurs) en medewerkers van Nederlandse ontwikkelingsorganisaties. Ze zijn hun leven niet zeker onder de Taliban en hetzelfde geldt voor hun familieleden. Zij en leden van hun kerngezin (echtgenoot en minderjarige kinderen) komen op aanwijzing van de Tweede Kamer ook in aanmerking voor evacuatie. Het kabinet heeft echter besloten nu alleen tot evacuatie van Nederlanders, ingezetenen en defensie-tolken en hun gezinsleden te willen overgaan.
Gelet op de huidige veiligheidssituatie in Afghanistan heeft de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid besloten dat er gedurende een halfjaar een vertrek- en besluitmoratorium geldt. Dat betekent dat uitgeprocedeerde Afghaanse vluchtelingen niet verplicht worden terug te keren naar Afghanistan. Ze krijgen bij een (nieuwe) aanvraag opvang en overige voorzieningen aangeboden. Ook wordt de wettelijke beslistermijn van lopende asielaanvragen en nieuwe asielaanvragen verlengd met een periode van een jaar, waarbij een maximale beslistermijn geldt van 21 maanden. Nieuwe asielaanvragen van Afghanen kunnen worden behandeld, maar besluiten daarover mogen, in afwachting van nieuw beleid, pas na een halfjaar worden genomen.
Defence for Children vindt dat de regering Nederlanders en álle Afghanen die gevaar lopen vanwege hun bijdrage aan de Nederlandse missie of samenwerking met Nederlandse organisaties, bescherming moet bieden en hen moet evacueren middels veilige routes, samen met hun gezinnen. Hetzelfde geldt voor de gezinsleden van Afghanen die al eerder naar Nederland zijn gevlucht. Daarbij moet ook worden gedacht aan familieleden die buiten het kerngezin vallen, maar die wel degelijk gevaar lopen. In Europees verband vinden we het belangrijk te komen tot solidaire opvang en verdeling van gevluchte Afghanen. Niet-begeleide Afghaanse kinderen en gezinnen die nu in inhumane Griekse kampen verblijven, moeten, net als andere kwetsbare vluchtelingen, nog voordat de winter invalt elders worden opgevangen in het kader van hervestiging. Daarnaast moeten Europese landen de buurlanden van Afghanistan (financieel) steunen, zodat zij Afghaanse vluchtelingen menswaardig kunnen opvangen.
De Afghanen die als gevolg van de machtsovername gevaar lopen in Afghanistan en die in Nederland bescherming zoeken, dienen hier zo snel mogelijk een nieuw en veilig bestaan te kunnen opbouwen. We vinden het daarom belangrijk dat de regering haast maakt met het opstellen van nieuw asielbeleid voor Afghaanse vluchtelingen; beleid dat rechtdoet aan de noodzaak hen te beschermen. Ook zou het vertrekmoratorium moeten worden verlengd. De relatief korte periode waarvoor het nu geldt, een halfjaar, zorgt voor stress en zet het asielsysteem onder druk.
Fotocredits: Ton Koene
