Maak het kijken naar pornografie bespreekbaar
Psychische problemen en het bekijken van steeds extremere pornografie lijken vaak vooraf te gaan aan het daadwerkelijk seksueel misbruiken van kinderen. Dat komt naar voren uit een onderzoek van de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen en de hulporganisatie Stop it Now, een initiatief van Offlimits, expertisecentrum online misbruik. De onderzoekers adviseren in hun rapport ‘Maak het bespreekbaar’ om goede informatie en voorlichting te geven aan jonge mensen over hoe zij online op een positieve en gezonde manier met seksualiteit bezig kunnen zijn, wanneer (online) seksueel gedrag risicovol en/of strafbaar is en waar zij terecht kunnen voor hulp, advies en antwoord op hun vragen. Defence for Children onderschrijft de aanbevelingen en roept op om het onderwerp pornografie uit de taboesfeer te halen.
Porno kijken onderdeel seksuele ontwikkeling
Het onderzoek vond plaats onder 146 mensen tot 25 jaar oud die de afgelopen jaren contact zochten met de hulplijn van Stop it Now. Hoewel het kijken naar legale pornografie voor veel jongeren onderdeel is van hun seksuele ontwikkeling, blijkt dat herhaalde blootstelling aan pornografisch beeldmateriaal er bij sommigen toe leidt dat ze in een neerwaartse spiraal terechtkomen. Ze gaan steeds extremere beelden zoeken om dezelfde mate van opwinding en spanning te ervaren. De behoefte om steeds extremer beeldmateriaal te zoeken en door te klikken op pornowebsites maakt vaak dat jonge (potentiële) daders terechtkomen bij illegaal beeldmateriaal. Veel jonge (potentiële) kijkers van beeldmateriaal van seksueel kindermisbruik gaan hier niet vanaf het begin doelbewust naar op zoek, maar blijven er daarna wel vaak naar kijken.
Schaamtegevoelens
Een zeer groot deel van de jonge (potentiële) daders van seksueel kindermisbruik benoemt in het contact met Stop it Now dat ze zich schuldig en/of beschaamd voelen. Dit blijkt ook uit de wetenschappelijke literatuur. Net als in het huidige onderzoek, gaan deze schuld- en schaamtegevoelens gepaard met andere negatieve gevoelens, zoals een laag zelfbeeld en eenzaamheid. Dit leidt in sommige gevallen tot depressieve gevoelens of suïcidale gedachten, met name onder kijkers van beeldmateriaal van seksueel kindermisbruik. Daarnaast blijkt uit de literatuur dat schuld- en schaamtegevoelens en de daaraan gerelateerde angst voor stigmatisering reden kunnen zijn om geen hulp te zoeken, wat preventie in de weg staat.
Veilige omgeving belangrijk
Er bestaat een grote angst voor onbegrip van en veroordeling door de omgeving. De meeste jonge (potentiële) daders van seksueel kindermisbruik praten dan ook met niemand over hun gevoelens, problemen of delictgedrag. Het is daarom niet vreemd dat veel jonge (potentiële) daders hun verhaal voor het eerst delen met Stop it Now. Toch zoekt een deel – naast hulp van Stop it Now –wel degelijk steun bij de sociale omgeving of andere professionals, of vertellen daar behoefte aan te hebben. Een veilige omgeving waar ze over hun gevoelens en gedrag kunnen praten, is daarom van belang. Anonieme en laagdrempelige hulpverlening vergroot de kans dat meer jongeren met zorgen over delictgedrag in de toekomst hulp zoeken voordat zij daadwerkelijk de fout in gaan.
Voorlichting cruciaal
Jonge (potentiële) daders van seksueel kindermisbruik blijken behoefte te hebben aan informatie over veilig online seksueel gedrag. Dit betekent dat het belangrijk is om jonge mensen goede informatie en voorlichting te geven over hoe zij online op een positieve en gezonde manier met seksualiteit bezig kunnen zijn en wanneer (online) seksueel gedrag risicovol en/of strafbaar is. Ook het inzetten van effectieve strategieën om het gedrag onder controle te houden is belangrijke informatie die met jongeren kan worden gedeeld. Het onderzoek laat zien dat interventies als het verminderen van negatieve gevoelens, waaronder stress en verveling, het vermijden van risicosituaties en het zoeken van afleiding onderdeel kunnen zijn van een bredere strategie om strafbaar gedrag tegen te gaan.