Voortgangsrapportage passend onderwijs: geen stappen richting inclusief onderwijs
Demissionair minister Slob voor Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media heeft op vrijdag 17 december, net voor het kerstreces, de eerste voortgangsrapportage van de Verbeteraanpak passend Onderwijs uitgebracht. Defence for Children wijst in dit bericht op twee opmerkelijke punten uit deze rapportage. Onderdeel van de verbeteraanpak is de ontwikkeling van een routekaart naar inclusiever onderwijs. Uit de voortgangsrapportage blijkt dat er het afgelopen jaar op dit gebied weinig is gebeurd. Daarnaast lijkt het ministerie de verantwoordelijkheid om het leerrecht voor alle kinderen te verankeren van zich af te schuiven.
Routekaart naar inclusiever onderwijs
Demissionair minister Slob kondigde vorig jaar november aan dat de routekaart naar inclusiever onderwijs in 2021 zou worden uitgewerkt. Hierin zijn het afgelopen jaar helaas geen stappen gezet. Slob geeft aan dat de coronacrisis en de uitvoering van het Nationaal Programma Onderwijs ervoor zorgden dat hier geen gelegenheid voor was. Gesprekken met veldpartijen worden de komende tijd pas afgerond. In het najaar van 2022 wordt de routerkaart verwacht. Hierin zullen de randvoorwaarden en noodzakelijke stappen uiteen worden gezet om tot inclusiever onderwijs te komen in 2035. Defence for Children betreurt de vertraging die het proces heeft opgedaan en wijst nogmaals op het feit dat de Nederlandse staat op grond van internationale verdragsverplichtingen een inclusief onderwijssysteem dient te realiseren. Uit de brief bij de voortgangsrapportage van de minister blijkt dat hieraan niet de vereiste urgentie wordt gegeven.
Daarnaast vindt Defence for Children het opvallend dat er in het op 15 december gepresenteerde coalitieakkoord van de VVD, D66, CDA en ChristenUnie expliciet wordt gesproken over een streven naar inclusief onderwijs. Hoewel dit positief is, vragen wij ons af hoe het streven naar inclusief onderwijs zoals neergelegd in het coalitieakkoord, zich verhoudt tot de ontwikkeling van de routekaart naar inclusiever onderwijs. Defence for Children blijft de ontwikkelingen op dit gebied nauwlettend volgen.
Verankeren leerrecht
Wat verder opvalt is dat één van de maatregelen uit de Verbeteraanpak passend onderwijs, het verankeren van het leerrecht, niet wordt meegenomen in de voortgangsrapportage. Er wordt gesteld dat dit ondergebracht kan worden in het initiatiefwetsvoorstel van Kamerlid Paul van Meenen (D66), dat gaat over de invoering van het leerrecht. Defence for Children vindt dit zorgelijk. Het ministerie schuift de verantwoordelijkheid voor het verankeren van het leerrecht in nationale wet- en regelgeving in feite van zich af. Daarnaast zou het vollediger zijn om te streven naar een verankering van het recht op onderwijs, aangezien dat meer aansluit bij verdragsbepalingen uit onder andere het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens en het VN-Kinderrechtenverdrag. In deze verdragsbepalingen en in bijbehorende jurisprudentie wordt gesproken over het recht op onderwijs en niet over een leerrecht.
Wij benadrukken dat het wetsvoorstel van D66 feitelijk alleen ziet op het beperken van de gronden waarop een vrijstelling van de leerplicht kan worden verleend (artikel 5 onder a Leerplichtwet). Het verankert dus niet het leerrecht voor alle kinderen in nationale wet- en regelgeving. Het wetsvoorstel kan daarnaast in de praktijk tot problemen leiden nu de drempel voor vrijstelling van de leerplicht wordt verhoogd zonder dat aan het onderwijs extra middelen worden geboden om kinderen daadwerkelijk een geschikte plek op school te bieden. Defence for Children vindt het risicovol om enkel de wetgeving over het recht op toegang tot onderwijs te wijzigen. Op grond van internationale verdragen die Nederland geratificeerd heeft, hebben alle kinderen recht op onderwijs in een inclusief onderwijssysteem. Het onderwijsveld moet daarom zelf, inclusief de wetgeving daaromtrent, inclusief worden.