Verander van koers: prioriteer kinderrechten in asielbeleid
De rechten en belangen van kinderen moeten een prominentere rol krijgen in het asielbeleid. Dit geeft Defence for Children Nederland Kamerleden en de minister mee in aanloop naar het commissiedebat Asiel & Migratie op donderdag 19 december. Het Nederlandse asielsysteem wordt geteisterd door aanhoudende problemen, veroorzaakt door politieke keuzes en voortdurende beleidsveranderingen, waarbij het belang van het kind keer op keer onvoldoende wordt meegewogen – terwijl dit anders kan. De huidige situatie heeft ingrijpende gevolgen voor kinderen. De bescherming waar zij recht op hebben schiet tekort. In dit artikel lichten we de belangrijkste inhoudelijke punten toe die Defence for Children Nederland heeft aangedragen voor het debat.
Gewortelde kinderen: urgentie voor een duurzame oplossing
Een gezin met vier kinderen, de familie Babayants, dat al bijna elf jaar in Nederland woont, heeft haar toevlucht gezocht in de Open Hof in Kampen. Deze kerk heeft het gezin kerkasiel aangeboden. Kerkasiel betekent dat een familie permanent in een kerk verblijft, terwijl er onafgebroken kerkdiensten plaatsvinden. Zolang de diensten plaatsvinden, mag de overheid het kerkgebouw niet betreden om de familie op te pakken, waardoor het een unieke vorm van juridische bescherming biedt. De familie dreigt te worden uitgezet naar Oezbekistan, een land waar twee van de vier kinderen nooit zijn geweest. De kerk, die het gezin opvangt, wijst op de ernstige risico's voor de kinderen: jarenlange onzekerheid en de dreiging van gedwongen terugkeer veroorzaken onherstelbare ontwikkelingsschade. Deze situatie is helaas geen uitzondering. Het verhaal van de familie Babayants maakt voelbaar hoe reddeloos kinderen en hun ouders zich voelen en hoe diep de angst voor uitzetting ingrijpt in het leven van kinderen die Nederland als hun thuis beschouwen.
In een brief aan Kamerleden en de Minister voor Asiel & Migratie schetst Defence for Children Nederland de ernstige gevolgen voor de hele groep gewortelde kinderen. Defence for Children Nederland benadrukt in de brief dat het beschermen van de rechten van deze enkele honderden kinderen – zoals vastgelegd in het VN-Kinderrechtenverdrag – prioriteit moet krijgen. De organisatie roept op tot een duurzame oplossing en een rechtvaardig beleid waarin de rechten van gewortelde kinderen centraal staan.
Noodopvang: structurele problemen in tijdelijke opvanglocaties
Daarnaast is er grote zorg over de meer dan 6.200 kinderen die momenteel verblijven in noodopvanglocaties, waaronder 2.500 alleenreizende minderjarigen. De tijdelijke noodopvang, ooit bedoeld voor maximaal 21 dagen, heeft inmiddels een structureel karakter gekregen. De omstandigheden in deze locaties zijn ongeschikt en schadelijk voor kinderen: er is vaak geen toegang tot onderwijs, medische zorg of veilige speelruimte. Kinderen worden regelmatig overgeplaatst, wat hun ontwikkeling en mentale gezondheid ernstig schaadt. Dit is onacceptabel in een land dat zich heeft verbonden aan het VN-Kinderrechtenverdrag.
Het verbeteren van de opvangcapaciteit en het realiseren van kleinschalige, kindvriendelijke locaties is een absolute noodzaak. De Spreidingswet biedt een oplossing door genoeg kwalitatieve opvangplekken in gemeenten te realiseren. Het behoud en de uitvoering van deze wet is essentieel om de opvangproblemen structureel aan te pakken en kinderen de stabiliteit te bieden waar zij recht op hebben. In een brief namens de Werkgroep Kind in azc brachten we deze punten naar voren. De Werkgroep Kind in azc is een coalitie van Defence for Children Nederland, Save the Children, De Vrolijkheid, VluchtelingenWerk Nederland, INLIA Foundations en UNHCR.
VN-aanbevelingen: stel kinderrechten centraal
Tot slot moet Nederland werk maken van de aanbevelingen van het VN-Kinderrechtencomité. Dit comité van internationale, onafhankelijke experts dringt er bij de Nederlandse overheid eveneens op aan om kinderen onmiddellijk uit noodopvanglocaties te halen en hen te plaatsen in permanente, veilige opvangvoorzieningen met toegang tot onderwijs en psychosociale zorg. Daarnaast moeten asielprocedures kindvriendelijk worden ingericht, waarbij rekening moet worden gehouden met de specifieke behoeften en kwetsbaarheden van kinderen.
Het asiel- en migratiebeleid gaat niet alleen over regels en procedures, maar raakt het leven van duizenden kinderen die recht hebben op een veilige en stabiele omgeving. Er is nu actie nodig om hun rechten te waarborgen, zodat zij de kans krijgen om gezond op te groeien en een toekomst op te bouwen. In een brief namens het Kinderrechtencollectief legde we de aanbeveling uitvoerig uit en riepen we Kamerleden op deze mee te nemen in hun beraadslaging. Het Kinderrechtencollectief bestaat uit zes kernleden: AUGEO Foundation, Defence for Children Nederland, de Nationale Jeugdraad, Kinderpostzegels, Save the Children en Terre des Hommes.