Volgens cijfers die het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) heeft gedeeld met EenVandaag, verblijven 251 kinderen in COA-opvanglocaties die al meer dan vijf jaar op hun verblijfsvergunning wachten. Kinderen die na langdurig verblijf in Nederland worden uitgezet naar een land dat zij nauwelijks of zelfs niet kennen, kunnen ontwikkelingsschade oplopen.

Mylène Tabernal, Persvoorlichter bij Defence for Children Nederland, reageert: “Het cijfer dat het COA noemt verbaast ons niet. Wij hebben enkele honderden gewortelde kinderen in beeld op onze Kinderrechtenhelpdesk, waarvan een aanzienlijk aantal in opvanglocaties van het COA verblijft. Wat telt, zijn de kinderen zelf, niet alleen de cijfers.”

Ontwikkelingsschade gewortelde kinderen

Gewortelde kinderen zijn kinderen die al meer dan vijf jaar in Nederland wonen. Zij hebben hier hun vrienden, gaan hier naar school en zijn volledig geïntegreerd in de Nederlandse samenleving. Zij zijn hier geworteld. Maar hoe Nederlands deze kinderen zich in hun hoofd en hart ook voelen, ze hebben nog steeds geen verblijfsvergunning die hun het recht geeft om hier te mogen blijven.

Gewortelde kinderen leven voortdurend in onzekerheid. Zij hebben angst om alles wat zij hier hebben opgebouwd, achter te moeten laten. Uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat gewortelde kinderen niet kunnen worden uitgezet zonder dat dit schade aan hun ontwikkeling veroorzaakt. Uitzetting van kinderen kan zelfs leiden tot neurologische schade. Dit heeft ernstige gevolgen voor hun hersenen en zenuwstelsel.

Nederland ondertekende in 1995 het Kinderrechtenverdrag van de Verenigde Naties. Hierin staan afspraken over de rechten van kinderen en jongeren tot 18 jaar. Gewortelde kinderen zijn iedere dag opnieuw bang om te worden uitgezet naar een land dat ze niet of nauwelijks kennen. Dit is schadelijk voor kinderen en bedreigt hun ontwikkeling. Uitzetting van gewortelde kinderen is daarom een ernstige schending van hun kinderrechten.

Regelingen voor gewortelde kinderen

Het Kinderpardon van 2013 bood kinderen die langer dan vijf jaar in Nederland woonden de kans op een verblijfsvergunning. Voor kinderen die na februari 2013 aan deze eis voldeden, gold een strengere regeling. In deze regeling stond namelijk het meewerkcriterium, waarbij gezinnen actief moesten meewerken aan terugkeer naar hun land van herkomst.

Doordat bijna alle aanvragen werden afgewezen, ontstond er kritiek. Daarom werd het Kinderpardon in januari 2019 vervangen door de Afsluitingsregeling. Hierbij verviel het meewerkcriterium, maar moesten gezinnen wel beschikbaar zijn geweest voor de Nederlandse overheid. Kinderen konden in februari 2019 een aanvraag doen voor een verblijfsvergunning, waarna de regeling werd gesloten. Sindsdien bestaat er al meer dan vijf jaar geen regeling voor gewortelde kinderen.

Bij het sluiten van de Afsluitingsregeling werd beloofd dat kinderen sneller de procedures van de IND zouden doorlopen om te voorkomen dat ze geworteld zouden raken. Nu blijkt dat er alleen al in COA-opvanglocaties 251 gewortelde kinderen verblijven. De Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) geeft geen commentaar op het aantal van 251, omdat dit een COA-cijfer betreft en niet van de IND zelf.

Oproep tot actie

Gewortelde kinderen staan voor de dreiging van uitzetting naar een land dat ze vaak niet of nauwelijks kennen. Dit kan ernstige ontwikkelingsschade veroorzaken. Bovendien ontbreekt sinds de sluiting van de Afsluitingsregeling in 2019 al meer dan vijf jaar een structurele oplossing voor deze kinderen. Hun toekomst blijft daardoor onzeker.

Door gewortelde kinderen uit te zetten, schendt Nederland het Kinderrechtenverdrag. Het is noodzakelijk dat er een oplossing komt en dat al deze kinderen hun toekomst hier verder kunnen opbouwen. Defence for Children Nederland roept beleidsmakers op om te allen tijde het belang van het kind centraal te stellen en pleit voor het verankeren van kinderrechten in het Nederlandse beleid, om zo gewortelde kinderen te beschermen tegen uitzetting.

Meer informatie

• Artikel van EenVandaag
• Gewortelde kinderen
• Kalverboer, M.E., Zijlstra, A.E. (2006, april). De schade die kinderen oplopen als zij na langdurig verblijf in Nederland gedwongen worden uitgezet
• Scherder, E., Van Os, C., & Zijlstra, E. (2018, december). Schaderisico bij uitzetting langdurig verblijvende kinderen