Scroll down

Alternate Text
News banner

Ingezette wijziging asielprocedure flagrante schending VN-Kinderrechtenverdrag

De Immigratie- en naturalisatiedienst (IND) blijft niet-begeleide kinderen ouder dan twaalf jaar tijdens de aanmeldprocedure op dezelfde manier behandelen als volwassenen. Dat schrijft de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid in reactie op het advies van de Raad van State over de voorgenomen wijziging van het Vreemdelingenbesluit 2000. Daarmee houdt de regering vast aan de ingezette koers om de asielprocedure te ‘flexibiliseren’. Defence for Children maakt zich hier zorgen over. In de context van het asielproces is het voor niet-begeleide kinderen van groot belang dat zij snel in een kindvriendelijke procedure terechtkomen. Het is een flagrante schending van het VN-Kinderrechtenverdrag kinderen op dezelfde manier te behandelen als volwassenen.

Voorgenomen wijziging asielprocedure in praktijk al doorgevoerd

Tot 1 november 2020 werden niet-begeleide kinderen bij aankomst in Nederland slechts kort gehoord. Tijdens dit zogenaamde aanmeldgehoor werden geen vragen gesteld over bijvoorbeeld hun land van origine. Dat gebeurde pas tijdens het eerste gehoor, dat plaatsvond na een rustperiode van drie weken. Vanaf 1 november 2020 is dit beleid echter veranderd. Het eerste gehoor is komen te vervallen, net als de daaraan voorafgaande rustperiode van drie weken. Niet-begeleide kinderen vanaf 12 jaar krijgen, wanneer zij Nederland binnenkomen, net als volwassenen, direct een uitgebreid aanmeldgehoor. Daarin worden vragen gesteld over asielverhaal, identiteit, nationaliteit en reisroute. Pas na dit gehoor krijgen zij een rustperiode van, ten minste, zes dagen.

Zorgen van diverse (kinderrechten)organisaties

Uit onderzoek van Nidos, de Nederlandse instelling die de voogdij uitvoert voor niet-begeleide kinderen, blijkt dat de helft van deze kinderen kampt met depressie, angstgevoelens of probleemgedrag. Zij zijn fysiek en mentaal vaak uitgeput. Nidos en verschillende andere organisaties, zoals de Vereniging Asieladvocaten en -Juristen Nederland (VAJN), VluchtelingenWerk Nederland , de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties (UNHCR) en de Kinderombudsman maken zich zorgen over het feit dat er in de praktijk en in het wetsvoorstel geen specifieke waarborgen zijn opgenomen voor het aanmeldgehoor van niet-begeleide kinderen. Hetzelfde geldt overigens voor ernstig getraumatiseerde kinderen of andere kwetsbare kinderen in gezinnen. Defence for Children sluit zich bij de genoemde organisaties aan. De beoogde wijziging van de asielprocedure waarborgt geen zorgvuldige besluitvorming in de aanmeldfase.

Sander Schuitemaker

“Het is in strijd met het Kinderrechtenverdrag om kinderen in de aanmeldprocedure op dezelfde manier te behandelen als volwassenen. Temeer omdat er nu geen oog is voor de bijzondere kwetsbaarheid van deze kinderen en er geen waarborgen zijn vastgesteld om hen te beschermen.”

Advies Raad van State

Mede aan de hand van de geuite zorgen adviseerde de Raad van State de regering nader te onderbouwen waarom niet-begeleide kinderen, net als volwassenen, direct na aankomst in Nederland een uitgebreid aanmeldgehoor zouden moeten krijgen. Daarnaast verzocht het adviesorgaan de regering aan te geven hoe in het wetsvoorstel is verzekerd dat kwetsbare niet-begeleide kinderen voldoende rust en aandacht krijgen. De Raad van State merkte op dat de rustperiode vóór het eerste gehoor in 2010 bewust in het Vreemdelingenbesluit is opgenomen. Die periode moest voorkomen dat kinderen (en getraumatiseerde asielzoekers in het algemeen) niet goed voorbereid en met een onjuiste en onvolledige verklaring zouden komen die later mogelijk in hun nadeel kon werken. Omdat de regering nu wettelijk wil regelen dat asielzoekers vóór de rustperiode uitgebreid worden gehoord, vindt de Raad dat zij in de aanmeldfase al moeten worden voorzien van kosteloze rechtsbijstand.

Reactie van staatssecretaris van Justitie en Veiligheid

Naar aanleiding van het advies zegt de staatssecretaris van Justitie en Veiligheid in een rapport dat het ‘verantwoord’ is ook bij niet-begeleide kinderen een uitgebreider aanmeldgehoor af te nemen. Dat betekent volgens haar niet dat zij op dezelfde wijze worden gehoord als meerderjarigen: "Zij zullen uiteraard op gepaste wijze worden bejegend. Bij de vraagstelling wordt rekening gehouden met de minderjarigheid en de kwetsbare positie van deze groep en dat geldt evenzeer voor de beoordeling van de gegeven antwoorden." In het rapport staat ook dat er tijdens het uitgebreide aanmeldgehoor geen nadere vragen zullen worden gesteld over vluchtredenen. Als een jongere moeite heeft met het vertellen van zijn asielverhaal, wordt daar volgens de staatsecretaris rekening mee gehouden. Bij een vermoeden van mensenhandel wordt evenmin een uitgebreid aanmeldgehoor gedaan en wordt de jongere direct overgeplaatst naar de beschermde opvang. De staatssecretaris zegt voorts dat er 'in de uitvoeringspraktijk' voor niet-begeleide jongeren een minimumtermijn van in ieder geval drie weken wordt aangehouden. In die rustperiode wordt de jongere medisch onderzocht, bijvoorbeeld op sporen van marteling en trauma’s, en kan de jongere zich met zijn advocaat voorbereiden op de asielprocedure. De regering vindt het, aldus de staatssecretaris, niet nodig hen bij het aanmeldgehoor al te voorzien van kosteloze rechtsbijstand.

Gelijkstelling kinderen aan volwassenen strijdig met VN-Kinderrechtenverdrag

Kinderen die asiel aanvragen hebben volgens het VN-Kinderrechtenverdrag recht op passende bescherming door de overheid. Dat geldt onverkort voor jongeren tussen de twaalf en achttien jaar, want het verdrag is ook op hen van toepassing. Daarnaast is in artikel 3 bepaald dat het belang van het kind een eerste overweging moet zijn bij alle maatregelen die kinderen aangaan. Het artikel geldt ook voor asielaanvragen van kinderen. De in de praktijk al doorgevoerde wijziging van het Vreemdelingenbesluit 2000 om kinderen vanaf twaalf jaar en volwassenen gelijk te behandelen is volledig in strijd met het Kinderrechtenverdrag. Bij de beoordeling van hun asielaanvraag hebben (niet-begeleide) kinderen al vanaf de aanmeldprocedure recht op specifieke procedurele waarborgen. Defence for Children pleit er daarom voor de waarborgen die nodig zijn voor een kindvriendelijk gehoor op te nemen in de wet, zoals ook diverse Europese regelingen voorschrijven.

Meer informatie:

 

Deel dit artikel

Gerelateerde artikelen

Oproep: snel meer opvang nodig voor jongeren op de vlucht

Jongeren die alleen als vluchteling naar Nederland komen willen iets maken van hun leven. Veruit de meesten kunnen in Ne…


Lees meer

Nederlandse leeftijdsschouw niet in lijn met belang van het kind

Verschillende rechtbanken hebben in uitspraken kritiek geuit op de manier waarop de leeftijd van onbegeleide kinderen en…


Lees meer

Zonder ouders op de vlucht door Europa: over de gevaren voor kinderen en zorgen van professionals

Sinds 2020 vraagt Defence for Children-ECPAT aandacht voor vermissingen en de daarmee gepaard gaande noodzaak tot een be…


Lees meer
We gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze website zo soepel mogelijk draait. Door gebruik te maken van onze website gaat u akkoord met ons beleid. Privacy verklaring
Ja
Nee