Journalisten van Lost in Europe onderzoeken samen mensenhandel over de grenzen heen. Wordt de noodzaak van samenwerking door politiek, politie en andere betrokken instanties gezien?

Doruntina: “De wil om het samen aan te pakken is er, maar je voelt dat ze het idee hebben dat het dweilen met de kraan open is. Het is ook een moeilijke groep natuurlijk. De Vietnamese migranten geven zelf vaak niet aan dat ze een probleem hebben, ze dienen geen klacht in, er is een taalbarrière en ze verdwijnen bovendien, zelfs uit de beschermde opvang. Een besef van slachtofferschap, van uitbuiting, is er lang niet altijd. Het probleem is er, maar het is moeilijk om op overheidsniveau op te treden. Er zijn veel instanties bij betrokken, waardoor er een gecoördineerde aanpak nodig is en je voelt dat die er niet is.”

Roeland is het volmondig eens met Doruntina: “Zowel het Openbaar Ministerie, de politie als de mensen die betrokken zijn bij de opvang van minderjarigen, zijn heel betrokken en toch verdwijnen bijna alle Vietnamese kinderen. Dat gaat niet onopgemerkt, dus die bewustwording is er inmiddels wel, maar toch wordt niet iedere vermissing gemeld. Als het patroon zich herhaalt, herhaalt en nog eens herhaalt, dan zou geen enkel Vietnamees kind meer moeten kunnen verdwijnen. Vooral niet omdat we de remedie kennen.”

Wat is die remedie dan?

Roeland: “Een meer aanklampende aanpak. De eerste 24 uur in een opvangcentrum moeten ze onmiddellijk begeleid worden, dat werkt echt en gebeurt steeds meer, maar kennelijk nog niet systematisch. Dat heeft volgens mij te maken met dat gevoel van dweilen met de kraan open. De minderjarigen willen opnieuw verdwijnen, want ze willen niet in ons land blijven, België is een transitland.”

Doruntina: “De overheid zou mensenhandel hoger op de prioriteitenlijst moeten zetten en meer middelen moeten vrijmaken.”

Roeland: “Het staat op de agenda van onze nieuwe regering, al is het natuurlijk een proces van jaren. Eerst verdronken de verdwijningen een beetje in de zee van andere dingen die gedaan moesten worden. Maar het is niet onze taak als journalisten om het beleid te bepalen.”

Doruntina: “Ja, wij als journalisten tonen de problematiek en die vertelt zichzelf. Wij spitten het probleem naar boven, onderzoeken en monitoren, maar het is aan beleidsmakers om het vast te pakken en ermee aan de slag te gaan.”

Onder de slachtoffers van het Essex-truckdrama waren ook twee Vietnamese jongens van op dat moment 18 en 17 jaar. Ze waren weggelopen uit de beschermde opvang in Nederlands Limburg en gevolgd door de Nederlandse politie tot in Anderlecht, een voorgemeente van Brussel. Het Brussels Openbaar Ministerie (OM) ondernam vervolgens geen actie, ondanks dat ze door de Nederlandse politie geïnformeerd waren. Moet dat verder worden uitgezocht?

Roeland: “Ja. Het blijft ontoereikend vaag waarom eerst werd gezegd dat het onderzoek op verzoek van Nederland was gestaakt, iets dat later onwaar bleek te zijn. Later verklaarde het Belgische OM dat er vermoedens van mensensmokkel waren, maar onvoldoende elementen voor vervolgonderzoek. Er is niemand gewaarschuwd door het OM, niet de gespecialiseerde speurders, niet de opvangdiensten, terwijl die structuren er wel zijn. Dit mag niet de staande praktijk worden. Deze kwestie is nog niet voorbij.”

Hoe is de samenwerking in België tussen de beschermde opvang en de politie?

Roeland: “Er is geen perfecte ketting tussen politie en opvangdiensten en vice versa. Ik zou wel willen weten hoe die samenwerking verloopt en waarom die niet beter kan.”

Doruntina: “Er moet veel meer aandacht komen voor gecoördineerde samenwerking. Maar we hebben een nieuwe regering, dus we wachten af of er hierdoor op dit front iets zal veranderen.

Volgen jullie de rechtszaak in Londen?

Roeland: “Ja, en ik hoop vooral dat het proces meer inzage geeft in connecties tussen verschillende mensen. Er lopen nog steeds onderzoeken naar smokkelnetwerken. De vertakkingen en samenwerkingen van hier tot in Vietnam, daar zou ik graag wat meer over willen weten.”

Hebben jullie nog een vraag voor de Nederlandse officier van justitie mensenhandel, die we als volgende zullen interviewen voor dit drieluik?

Roeland: “In strafrechtelijke onderzoeken kun je daders oppakken en berechten, dat zal bevredigend zijn voor de officier van justitie en voor speurders. Wat beschouwen zij als de graadmeters van succes? En heeft hij het gevoel dat ze de strijd tegen mensenhandel aan het winnen zijn?”

Lees hier dit interview in het Engels

Geschreven door Mieke Breedijk – Defence for Children.