Kinderen die in Nederland uit de asielopvang verdwijnen, leven in grote armoede, zo blijkt uit het onderzoek ‘Je ziet me niet, maar ik ben er wel’ van kinderrechtenorganisatie Defence for Children. Alle kinderen in Nederland hebben recht op een toereikende levensstandaard, maar gezinnen die zijn vertrokken uit de asielopvang hebben iedere maand moeite om rond te komen. Martine Goeman van Defence for Children maakt zich zorgen: “Er is een groep kinderen die tussen wal en schip valt. Ze hebben niet genoeg te eten, huisvesting is uiterst onzeker en er is nooit geld om iets leuks te doen. Nederland schendt de rechten van deze kinderen. Dit moeten we echt beter regelen in Nederland.”

In 2017 verdwenen 130 kinderen uit de vrijheidsbeperkende gezinslocatie van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers. Gezinnen die niet geholpen worden door de gemeente of een hulporganisatie blijken het meest kwetsbaar te zijn en in grote armoede te leven.

Reden voor verdwijning

Defence for Children onderzocht de leefomstandigheden van 21 kinderen en jongeren in vijf gemeenten. Het leefklimaat en de angst in vrijheidsbeperkende gezinslocaties was de belangrijkste reden waarom gezinnen wegliepen. Een aantal gezinnen had geen andere keuze dan te vertrekken omdat zij geen recht meer opvang hadden nadat het jongste kind 18 werd. Omdat kinderen en hun ouders recht hebben op opvang in een vrijheidsbeperkende locatie, hebben ze geen recht op opvang in de gemeente. Martine Goeman, Defence for Children “Het is heel schrijnend om met de moeders en kinderen te spreken die in grote armoede leven. In een land als Nederland is het beschamend dat moeders geen geld hebben om luiers voor hun baby te kopen, niet weten waar zij morgen slapen en dat tandartsen een kind niet helpen omdat het kind geen verblijfsvergunning heeft.”

Onvoldoende eten en nooit geld om iets leuks te doen

Volgens artikel 26 van het VN-Kinderrechtenverdrag heeft elk kind recht op sociale voorzieningen en sociale zekerheid. Nederland heeft echter bij dit artikel van het VN-Kinderrechtenverdrag (als enige land ter wereld) een voorbehoud gemaakt. Het voorbehoud heeft tot gevolg dat kinderen niet zelfstandig gebruik kunnen maken van voorzieningen van sociale zekerheid als hun ouders hierop geen aanspraak kunnen maken.

Uit het onderzoek blijkt dat onder de gezinnen die er alleen voor staan, de armoede zo groot is dat er geregeld onvoldoende eten is, de huisvesting uiterst onzeker is en er nooit geld is om iets leuks te doen. Producten voor hygiëne, zoals toiletpapier of shampoo zijn er vaak niet. De gezinnen kunnen de kosten van de huur niet opbrengen, omdat ze niet rechtmatig kunnen werken. Een gezin met meerdere kinderen geeft aan van 40 euro per week te moeten leven. De wekelijkse gift van eten van de voedselbank is vaak de enige zekere voedselbron. Een moeder zonder verblijfsvergunning zegt: “Mijn jongste dochter vraagt om een badje met mooi weer, maar dat kunnen we niet betalen. Ik vind het zielig dat kinderen na de zomervakantie niet kunnen vertellen over iets leuks wat zij hebben gedaan. Ieder kind zou iets te vertellen moeten hebben.”

Amper medische zorg

Kinderen zonder verblijfsvergunning hebben recht op alle zorg die ook in het basispakket zit van verzekerde kinderen. De gezinnen die proberen te overleven zonder de hulp van een stichting kampen met onbehandelde gezondheidsklachten. Zo plast een meisje weer in bed en ontwikkelt zij zelfmutilatie. Toch krijgt ze op dit moment niet de zorg die ze nodig heeft. Zo blijkt dat de tandarts snel overgaat tot het trekken van tanden en kiezen in plaats van het probleem te verhelpen. Martine Goeman: “Het wordt hoog tijd dat de Nederlandse overheid het voorbehoud bij artikel 26 van het VN-Kinderrechtenverdrag opheft en erkent dat een kind houder is van eigen rechten.”

Meer informatie:

• Het onderzoek ‘Je ziet me niet, maar ik ben er wel’