Wetsvoorstel jeugdbescherming schiet tekort in rechtsbescherming kinderen
Het wetsvoorstel ‘Wet ter versterking van de rechtsbescherming in de jeugdbescherming’ moet de positie van kinderen en ouders bij kinderbeschermingsmaatregelen verbeteren. Het voorstel benoemt onder meer het voorkomen van uithuisplaatsingen, het bevorderen van thuisplaatsing na een uithuisplaatsing en het verbeteren van de rechtsbescherming van minderjarigen. Defence for Children Nederland steunt deze ambitie, maar waarschuwt in haar reactie op het wetsvoorstel dat het voorstel op belangrijke punten tekortschiet. Zonder structurele verbeteringen in de jeugdzorg en betere juridische waarborgen blijft versterkte rechtsbescherming een papieren belofte.
Eva Huls, advocaat bij Defence for Children Nederland, stelt: “Het is belangrijk voor kinderen dat zij toegang hebben tot de kinderrechter, maar we missen belangrijke randvoorwaarden wanneer het gaat om de praktische uitwerking hiervan, zoals passende ondersteuning. We zien graag een nadere uitwerking van de wetgever op dit punt.”
Rechtsbescherming en efficiëntie
Volgens het wetsvoorstel mogen kinderbeschermingsmaatregelen, zoals uithuisplaatsingen, alleen plaatsvinden als er geen andere mogelijkheid is. Defence for Children Nederland is het hiermee eens, maar stelt daarbij de vraag: wat als de juiste hulp niet op tijd beschikbaar is door personeelstekorten of lange wachttijden? Of als een kind minder geschikte hulp krijgt vanwege een gebrek aan aanbod? In zulke gevallen rijst de vraag of een ingrijpende maatregel zoals uithuisplaatsing wel eerlijk is, als de overheid zelf tekortschiet in het bieden van tijdige en passende hulp.
Daarnaast wil de overheid de jeugdzorg efficiënter maken, zoals beschreven in het Toekomstscenario. Defence for Children Nederland waarschuwt dat dit niet mag leiden tot minder aandacht voor de rechten van kinderen en ouders. Zorgvuldige beslissingen en goede ondersteuning zijn essentieel, ook als dit meer tijd en middelen kost. De wetgever moet daarom beter uitleggen hoe efficiëntie en rechtsbescherming in balans worden gebracht.
Terugplaatsing, samenplaatsing en procespositie
Defence for Children Nederland pleit voor een expliciet recht op samenplaatsing van broers en zussen bij een uithuisplaatsing. Alleen in zeer uitzonderlijke gevallen mogen praktische bezwaren dit verhinderen. Hoewel er een tekort aan pleeggezinnen is, benadrukt Defence for Children Nederland dat de overheid verantwoordelijk is voor voldoende opvangmogelijkheden. Het tekort aan pleeggezinnen mag niet als argument dienen om het recht op samenplaatsing te omzeilen.
Ook is er zorg over de procespositie van kinderen vanaf twaalf jaar. Het wetsvoorstel biedt hen meer mogelijkheden om zelf een verzoek in te dienen bij de rechter, maar er is onvoldoende juridische ondersteuning. Veel kinderen in de jeugdbescherming weten niet goed wat hun rechten zijn. Defence for Children Nederland pleit voor betere informatie door jeugdzorgprofessionals en voor kosteloze, toegankelijke juridische ondersteuning, bijvoorbeeld via een vertrouwenspersoon of een jeugdrechtadvocaat.
Structurele verbeteringen noodzakelijk
Het wetsvoorstel is slechts een eerste stap. Zonder structurele verbeteringen in de jeugdzorg blijft het versterken van rechtsbescherming een loze belofte. De werkdruk bij gecertificeerde instellingen en de rechtspraak is hoog, en er is onvoldoende capaciteit om kinderen en ouders daadwerkelijk beter te beschermen. Defence for Children Nederland adviseert daarom om een financiële onderbouwing in het wetsvoorstel op te nemen. Alleen zo kunnen de voorgestelde maatregelen effectief worden uitgevoerd.