Op 27 maart 2025 publiceerde de Commissie Toeslagen en Uithuisplaatsingen het rapport ‘Erfenis van onrecht, De blijvende impact van de toeslagenaffaire op het leven van uit huis geplaatste kinderen’. Het rapport belicht de langdurige gevolgen van onterechte terugvorderingen van kinderopvangtoeslag, waarbij ouders ten onrechte grote bedragen moesten terugbetalen. In veel gevallen leidde de terugvordering tot onnodige uithuisplaatsingen.

Langdurige gevolgen voor kinderen

Mariëtte Hamer, voorzitter van de Commissie, benadrukt in dit rapport dat gezinnen vóór de toeslagenaffaire een stabiel bestaan hadden. De druk van de terugvorderingen van de kinderopvangtoeslag brachten hen echter in zware financiële problemen. Dit leidde tot veel stress en uiteindelijk tot uithuisplaatsingen van kinderen. Veel van deze kinderen kampen nu met mentale problemen, omdat zij bijvoorbeeld hun opleiding niet hebben kunnen afronden en beschadigde relaties hebben met hun ouders en broers en zussen. De Commissie waarschuwt voor mogelijke intergenerationele gevolgen, waarbij de negatieve impact ook toekomstige generaties kan raken.

De Commissie keek ook naar de manier waarop de beslissing tot uithuisplaatsing is genomen. Uit het rapport blijkt dat de hulpverlening problemen binnen een gezin vaak niet grondig analyseerde, (financiële) problemen niet signaleerde en dat hulpverleners langs elkaar heen werkten. Hierdoor hebben zij gezinnen niet goed kunnen helpen.

Aanbevelingen uit het rapport

De Commissie roept in haar rapport op om uithuisgeplaatste kinderen een zelfstandige erkenning te geven als gedupeerden. Zij moeten ruimhartige financiële ondersteuning, passende begeleiding en praktische hulp krijgen, afgestemd op hun behoeften. Daarnaast vraagt de Commissie ook aandacht voor gezinnen van wie de kinderen niet uit huis zijn geplaatst. Tot slot roept de Commissie beleidsmakers en uitvoerders op om in de toekomst nauwer samen te werken met burgers en om de aanbevelingen uit het rapport samen met de gedupeerde ouders en kinderen op te volgen.

Oproep tot erkenning en herstel

Defence for Children Nederland ondersteunt de oproep van de Commissie gedupeerde (uithuisgeplaatste) kinderen de zelfstandige erkenning te geven als gedupeerden en deze kinderen ruimhartig te compenseren voor het leed dat hen is aangedaan. De onterechte terugvorderingen van kinderopvangtoeslag en de uithuisplaatsingen zijn in strijd met de rechten van kinderen, waaronder de artikelen 2 (non-discriminatie), 3 (het belang van het kind) en 9 (recht op gezinshereniging) van het VN-Kinderrechtenverdrag. Daarnaast sluit de oproep van de Commissie aan bij artikel 39 van het VN-Kinderrechtenverdrag, dat stelt dat kinderen die slachtoffer zijn van verwaarlozing of mishandeling recht hebben op passend herstel en hulp bij hun fysieke en geestelijke herstel.

Defence for Children Nederland roept de overheid op om niet alleen de gevolgen van deze onterechte uithuisplaatsingen te erkennen, maar ook concrete stappen te zetten om gedupeerde gezinnen met (uithuisgeplaatste) kinderen duurzaam te ondersteunen en herhaling van dit onrecht te voorkomen.

Meer informatie

• Rapport Commissie Toeslagen en Uithuisplaatsingen