Schokkende cijfers: 1 op de 6 daklozen is kind
Uit recent onderzoek van Kansfonds blijkt dat 18% van de daklozen in Nederland jonger is dan 18 jaar. Van de 6.063 daklozen in zes onderzochte regio’s zijn 1.101 kinderen dakloos. Voor het eerst zijn dakloze kinderen meegenomen in een grootschalige telling, uitgevoerd in samenwerking met 55 gemeenten. Dit onderzoek is van groot belang voor kinderrechten, zoals vastgelegd in het Kinderrechtenverdrag.
Het onderzoek omvat zowel kinderen die met hun ouders dakloos zijn geworden als jongeren die zonder ouderlijke begeleiding op straat leven. Daarnaast zijn er 1.582 kinderen die zelf niet dakloos zijn, maar wel de gevolgen ondervinden doordat een van hun ouders geen vaste verblijfplaats heeft.
Definitie dakloosheid breder dan straatleven
De telling is gebaseerd op de Ethos Light definitie van dakloosheid. Deze definitie omvat niet alleen mensen die op straat leven, maar ook iedereen zonder adequate huisvesting. Dit zijn bijvoorbeeld mensen die in hun auto wonen, tijdelijk bij vrienden verblijven of binnen een maand hun woning dreigen te verliezen. De Ethos Light classificatie wordt internationaal erkend als een minimale standaard voor het meten van dakloosheid en maakt duidelijk dat dakloosheid veel meer omvat dan alleen straatleven.
Kinderrechten in het geding
Het recht op huisvesting is een fundamenteel mensenrecht. Deze bevindingen zijn daarom van groot belang in het kader van kinderrechten, zoals vastgelegd in het Kinderrechtenverdrag. Artikel 27 van dit verdrag waarborgt het recht van elk kind op een adequate levensstandaard. Dit houdt in dat kinderen toegang moeten hebben tot basisbehoeften zoals voeding, kleding en huisvesting. Gebrek aan veilige en stabiele huisvesting kan deze basisbehoeften ernstig aantasten. Dit schaadt niet alleen hun fysieke gezondheid, maar belemmert ook hun emotionele en sociale ontwikkeling.
Daarnaast benadrukt artikel 6 van het Kinderrechtenverdrag dat elk kind recht heeft op optimale ontwikkeling. Het is de verantwoordelijkheid van de overheid om de omstandigheden te creëren die dit mogelijk maken. Dakloosheid vormt een grote belemmering voor deze ontwikkeling. Kinderen die blootgesteld worden aan onveilige en instabiele leefomstandigheden, lopen een verhoogd risico op schooluitval, gedragsproblemen en mentale gezondheidskwesties.
Zorgen over groeiende kinder- en jeugd-dakloosheid
Het groeiende aantal kinderen dat met dakloosheid te maken heeft is erg zorgwekkend. Defence for Children Nederland roept de overheid op om meer aandacht te besteden aan kinderrechten bij de aanpak van dakloosheid. Vaak ligt de focus op de ouders, terwijl kinderen erkend moeten worden als zelfstandige dragers van rechten. Onze kinderrechtenhelpdesk ontvangt regelmatig meldingen van gezinnen met dakloze kinderen, waarbij de gevolgen voor de kinderen zelf onderbelicht blijven.
Deze schokkende cijfers vereisen dringende beleidswijzigingen ter bescherming van de rechten en het welzijn van dakloze kinderen. Defence for Children Nederland heeft in 2021 aanbevelingen gedaan voor een kindgerichte aanpak van dakloosheid. Deze aanbevelingen zijn hier terug te vinden.