Situatie jeugdbescherming ver beneden kinderrechtenstandaarden
De situatie in de jeugdbescherming is onaanvaardbaar en ver beneden de kinderrechtenstandaarden waaraan een welvarend land moet én kan voldoen. In juli 2021 zijn er cliëntenstops in twee provincies, heeft een deel van de kinderen geen vaste jeugdbeschermer en krijgt 1/3 van de kinderen niet tijdig de benodigde specialistische zorg. De regio die vandaag “groen” is, kan morgen “rood” zijn, aldus de inspectie. Vier van de negen jeugdbeschermingsregio’s zijn onder verscherpt toezicht geplaatst. Defence for Children, KidsRights, Het Vergeten Kind, Augeo Foundation en Stichting Kinderpostzegels Nederland roepen de Rijksoverheid, voorafgaand aan het Kamerdebat Jeugdbeleid op 6 juli, op om verderstrekkende stelselverantwoordelijkheid te nemen.
Code zwart
Het is sinds november 2019 “code zwart” in de jeugdbescherming. Hiermee verergeren de al sterk verhoogde veiligheids- en gezondheidsrisico’s van (tien)duizenden kwetsbare kinderen en hun ouders. De oorzaken hiervan overstijgen volgens de Inspecties Gezondheidszorg en Jeugd alsook Justitie en Veiligheid, de verantwoordelijkheid van een bestuurder van een individuele organisatie. Volgens de inspecties is de situatie in de jeugdbescherming in juli 2021 zeer kwetsbaar. “Er is nu meer nodig dan verbeterde regionale samenwerkingsconvenanten en aangescherpte (inkoop)spelregels. Realiseer op korte termijn directe uitkomsten voor ouders en kinderen, waaronder aanzienlijk meer contacttijd. En creëer sneller financiële rust en professionele ruimte om verbeteringen in feitenonderzoek, rapportage, het organiseren van hulp en deskundigheidsbevordering mogelijk te maken", is in de brief te lezen. Daarnaast roepen de organisaties de regio’s nadrukkelijk op om voor ieder gezin dat slachtoffer is van een cliëntenstop, een ruimhartige en domeinoverstijgende aanpak op maat te realiseren die getroffen gezinnen deze zomer doorhelpt.
Kinderrechten
De organisaties achten de ontstane situatie onaanvaardbaar en ver beneden de kinderrechtenstandaarden waaraan een welvarend land moet én kan voldoen. Jeugdbescherming en jeugdreclassering zijn te beschouwen als de intensive care van de samenleving. Wanneer de kinderrechter een beschermingsmaatregel oplegt hebben kinderen te maken met veiligheidsrisico’s en sterk verhoogde risico’s op geestelijke- en lichamelijke gezondheidsschade. Dit zowel op de korte- als op de lange termijn. Uit het VN-Kinderrechtenverdrag en andere mensenrechtenverdragen vloeit voort dat de staat verplicht is bescherming en passende zorg te bieden aan deze kinderen en hun ouders of verzorgers. Het VN-Kinderrechtenverdrag stelt bovendien in de artikelen 19 en 39 dat er gezorgd moet worden voor passende zorg die veiligheid en herstel mogelijk maakt.
Stelselverantwoordelijkheid Rijksoverheid
De organisaties roepen de Rijksoverheid met klem op stelselverantwoordelijkheid te nemen door (1) nu centrale maatregelen te treffen die ouders, kinderen en professionals in de jeugdbeschermingsketen op zeer korte termijn ten goede komen en de almaar voortdurende ontoereikende zorg nog dit jaar keren. (2) Tenminste voor de aankomende jaren 2022 en 2023, een eind te maken aan de voortwoekerende tarievendiscussies, de jaarlijks terugkerende financiële onzekerheid waarmee beschermings- en (specialistische) hulporganisaties kampen en het voortdurende beslag dat regionale inrichtingsdiscussies leggen op de beschikbare werkcapaciteit. (3) De regionale financieringsverschillen bij uitvoering van hetzelfde type jeugdbeschermingsmaatregelen te beëindigen. En (4) als stelselverantwoordelijke een (tijdelijk) verhoogd en landelijk gelijkgesteld (crisis)tarief te realiseren dat op zeer korte termijn aanzienlijk meer contacttijd tussen jeugdbeschermingsprofessionals en gezinnen mogelijk maakt, de noodzakelijke verbeteringen in feitenonderzoek en rapportage ondersteunt en organisaties in staat stelt meer deskundigheidsbevordering en begeleiding te bieden aan de nu relatief jonge groep jeugdbeschermers.
Domeinoverstijgende aanpak jeugdbescherming
De organisaties roepen daarnaast lokale overheden, regionale overheden en de Rijksoverheid nadrukkelijk op om voor ieder gezin dat slachtoffer is van een cliëntenstop in jeugdbescherming gedurende de aanstaande zomermaanden, een ruimhartige en domeinoverstijgende aanpak op maat te realiseren die getroffen gezinnen “de zomer doorhelpt” met (1) voortdurend zicht op (on)veiligheid middels frequente individuele contactmomenten van het kind met een voor het kind bekende en vertrouwde lokale jeugdhulpverlener, welzijnswerker of andere professional die hierbij kan terugvallen op de expertise van veiligheidsprofessionals bij Veilig Thuis (VT), de Gecertificeerde Instelling (GI) of de Raad voor de Kinderbescherming. (2) Versterking van sociale steun, bijvoorbeeld met inzet van steunouders, buurtgezinnen en een JIM. (3) Ondersteuning bij praktische en financiële gezinsnoden gedurende deze zomerperiode en (4) het vergroten van kansen tot spel, ontspanning en ontwikkeling gedurende deze zomervakantie, bijvoorbeeld met inzet van lokale buursportcoaches en welzijnswerk.