In de uitzending van EenVandaag van 9 oktober 2017 is aandacht besteed aan de situatie van Chisom (14) en Vanessa (16). Chisom en Vanessa zijn geboren en getogen in Nederland. Zij wonen inmiddels veertien jaar bij hun pleegmoeder in Almere. Chisom en Vanessa verblijven weliswaar legaal in Nederland op basis van een verblijfsvergunning, maar hun nationaliteit is onbekend. En dat staat hun toekomst in de weg. Chisom: “Wie weet moeten we misschien, wanneer we negentien zijn ofzo, hier weg.”

Bureaucratisch doolhof

Net zoals veel andere kinderen vallen Chisom en Vanessa tussen wal en schip, omdat zij geen nationaliteit hebben, maar ook niet officieel als staatloos erkend worden. De pleegmoeder van Chisom en Vanessa is al jaren bezig om de meiden bij de gemeente geregistreerd te krijgen als staatloos, zodat zij de Nederlandse nationaliteit kunnen krijgen en hun staatloosheid kunnen opheffen. Maar het gezin is vastgelopen in een bureaucratisch doolhof.

Bewijslast staatloosheid

Dat het zo ingewikkeld is om als staatloos te worden geregistreerd, heeft voornamelijk te maken met het feit dat staatlozen aan de hand van documenten moeten aantonen dat zij niet beschikken over een nationaliteit. Volgens Laura Bosch, jurist bij Defence for Children, is dit voor veel staatlozen een onmogelijke opgave: “Je moet aantonen dat geen enkel land jou als onderdaan wil erkennen, dus je moet je voorstellen dat je brieven moet schrijven naar ambassades, je moet presenteren bij ambassades en veel ambassades zullen afwijzend reageren of helemaal niet reageren, dus het is ontzettend moeilijk om te bewijzen dat je nergens bij hoort.” Daar komt dan ook nog bij dat de bewijslast volledig bij de staatloze ligt, ook als de staatloze minderjarig is.

Recht op nationaliteit en identiteit

Volgens Laura Bosch, jurist bij Defence for Children, is het beleid voor het registreren van staatloosheid bij kinderen te streng. Kinderen hebben namelijk op grond van artikel 7 van het Kinderrechtenverdrag recht op een nationaliteit. Bovendien vormt een nationaliteit een belangrijk onderdeel van iemands identiteit. Daarom is het niet in het belang van een kind om langdurig in onzekerheid te verkeren over zijn of haar nationaliteit. Laura Bosch: “Hoe moet je anders een identiteit vormen? Je moet weten waar je bij hoort.”

In de zaak van Chisom en Vanessa zal de gemeente nu samen met de IND op zoek gaan naar een oplossing. Defence for Children hoopt van harte dat meer gemeentes dit voorbeeld zullen volgen in zaken van kinderen waarin mogelijk sprake is van staatloosheid.

Meer informatie

Van 6 oktober 2017 tot en met 7 januari 2018 zal de tentoonstelling ‘Staatloos’ te zien zijn in het Rijksmuseum. Fotograaf Anoek Steketee volgde voor de tentoonstelling twaalf staatlozen, waaronder Chisom en Vanessa.