Versterk met ratificeren klachtenprotocol bij VN-Kinderrechtenverdrag rechtspositie kinderen
Op 12 augustus, de internationale Dag van de Jeugd, vraagt Defence for Children aandacht voor het klachtrecht van kinderen over de naleving van kinderrechten. Het Derde Facultatief Protocol bij het VN-Kinderrechtenverdrag regelt de mogelijkheid om een klacht in te dienen bij het VN-Kinderrechtencomité over een schending van kinderrechten wanneer nationale mogelijkheden zijn uitgeput. Kinderen in Nederland kunnen dit niet omdat Nederland het Derde Facultatief Protocol, ook wel klachtenprotocol genoemd, niet heeft geratificeerd. In Europa hebben landen als Spanje, België, Italië, Duitsland en Frankrijk dit protocol wel geratificeerd. Defence for Children vindt het de hoogste tijd dat Nederland hun voorbeeld volgt en de oproep van het VN-Kinderrechtencomité uit 2015 om het klachtenprotocol te ratificeren serieus neemt, zodat ook in Nederland de rechtspositie van kinderen wordt versterkt.
Bescherming kinderen
Kinderen zijn veelal afhankelijk van ouders/verzorgers en andere volwassenen en kunnen kwetsbaar zijn. Het is ook daarom dat het VN-Kinderrechtenverdrag hen aparte rechten geeft die hen beschermen en ervoor zorgen dat zij zich optimaal kunnen ontwikkelen. Als deze rechten in de knel komen, kunnen kinderen of hun vertegenwoordigers de situatie voorleggen aan een onafhankelijke derde, zoals een rechter. Biedt dat geen soelaas dan zou het VN-Kinderrechtencomité zich er over moeten kunnen uitspreken, zodat kinderrechten gewaarborgd blijven. Het Derde Facultatief Protocol regelt dat het Comité klachten over kinderrechtenschendingen kan beoordelen. Uitspraken zijn niet juridisch bindend maar hebben wel gezag. Bovendien bieden de uitspraken handvatten over de uitleg van het Kinderrechtenverdrag, wat goed is omdat sommige verdragsbepalingen op verschillende manieren geïnterpreteerd kunnen worden.
Klachten VN-Kinderrechtencomité
Inmiddels heeft het VN-Kinderrechtencomité zijn eerste beslissingen afgegeven naar aanleiding van klachten ingediend door of namens kinderen. Tot april 2020 waren dit 300 klachten, waarvan er 116 voldeden aan de basisvoorwaarden om ze in behandeling te nemen. Het Comité heeft zich onder andere uitgesproken over een klacht van de 10-jarige A.B. Wegens bedreigingen en discriminatie in relatie tot de seksuele geaardheid van zijn moeders in Rusland, vluchten hij in 2015 met zijn moeders naar Finland. De ervaringen werden erkent door Finland, maar zij vindt dat deze niet bijdragen aan een risico op onderdrukking bij terugkeer. Het gezin had geen andere keuze dan in 2017 terug te gaan. De jongen diende tegen de Finse beslissing een klacht in bij het VN-Kinderrechtencomité. Het Comité oordeelt dat Finland bij de beoordeling van het asielverzoek ‘onvoldoende systematisch en doeltreffend rekening heeft gehouden met de individuele belangen van A.B. Dat is in strijd met artikel 3 van het VN-Kinderrechtenverdrag.'
Ratificatie Derde Facultatief Protocol
Het Derde Facultatief Protocol is op 14 april 2014 in werking getreden. In 2016 beloofde de Nederlandse regering om een standpunt in te nemen over de ratificatie van dit protocol. Tot op heden heeft de regering dit niet gedaan. Sinds 2019 wordt verwezen naar de vertraagde VN evaluatie aangaande mensenrechtenmechanismen, welke de basis zou moeten vormen voor de Nederlandse besluitvorming rondom de ratificatie. Wanneer de Nederlandse regering kinderrechten serieus neemt, wacht ze daar niet op. Kinderen zouden in uiterste gevallen de mogelijkheid moeten hebben om kinderrechtenschendingen bij de VN aan te kaarten. Dat betekent dat het noodzakelijk is dat Nederland het klachtenprotocol ratificeert, zodat kinderen op kunnen komen voor hun rechten en hun stem kunnen laten horen. Niet alleen in Nederland, maar ook bij de Verenigde Naties.
Inmiddels is het klachtenprotocol geratificeerd door 48 landen, waaronder veel Europese landen. Daarnaast beantwoordt het ratificeren van het klachtenprotocol aan duurzaam ontwikkelingsdoel 16: het bevorderen van de rechtsstaat op nationaal en internationaal niveau en toegang tot de rechter voor eenieder. Nederland blijft achter. Wat opmerkelijk is, gezien onze internationale reputatie op het gebied van mensenrechten en de behoefte ‘gidsland’ te zijn. Een gemiste kans aldus Defence for Children.