Scroll down

Alternate Text

Vrijheidsontneming en vrijheidsbeperking

De uitdaging

Defence for Children ontvangt signalen via de Kinderrechtenhelpdesk en professionals die erop wijzen dat het in de praktijk niet altijd duidelijk is wanneer beperkende maatregelen mogen worden toegepast, wat beperkende maatregelen precies zijn en hoe vaak ze worden toegepast. Bovendien is gebleken dat er in de praktijk minderjarigen zonder machtiging in een gesloten jeugdhulpinstelling worden geplaatst. Gesloten instellingen gaan hiermee voorbij aan de rechtswaarborgen die de wet stelt voor kinderen in instellingen, met name als het gaat om vrijheidsontneming en vrijheidsbeperking van minderjarigen. Dit blijkt ook uit het rapport (juli 2016) van de Inspectie Jeugdzorg in samenspraak met de Inspectie Gezondheidszorg. Vorig jaar was aandacht voor  gesloten plaatsing zonder tussenkomst van de rechter, onder andere in NRC Handelsblad 'Onethisch of in het belang van het kind?', d.d. 26 mei 2016 en de Tweede Kamer op 18 juli 2016. 

Binnen het programma 'Vrijheidsontneming en vrijheidsbeperking' doet Defence for Children samen met een begeleidingscommissie onderzoek in de periode januari 2017 - maart 2019.

Wat doen we?

  • Beter zicht krijgen op de toepassing van beperkende maatregelen op minderjarigen die in een residentiële instelling verblijven en de mogelijke alternatieven daarvoor.
  • Literatuur- en jurisprudentieonderzoek naar de internationale en nationale wet- en regelgeving  die gaan over de toepassing van (vrijheids)beperkende maatregelen. Hierbij wordt ook gekeken naar relevant beleid en jurisprudentie.
  • Aanvullend hierop worden er interviews gehouden met minderjarigen en met professionals uit de instellingen. Maar ook met beleidsmakers en wetenschappers die ons meer kunnen vertellen over de toepassing van (vrijheids)beperkende maatregelen.
  • De onderzoeksresultaten worden neergelegd in een rapport en de aanbevelingen zullen onder de aandacht worden gebracht van degenen die ermee aan de slag kunnen.

In het kader van het onderzoek richt Defence for Children zich op minderjarigen die in een van de volgende type residentiële instellingen verblijven:

  • een open jeugdhulpinstelling;
  • een gesloten jeugdhulpinstelling;
  • een open instelling in het kader van de jeugd-ggz;
  • een gesloten afdeling/instelling voor jeugd-ggz.

Resultaten

  • Een rapport dat meer inzicht geeft in de wijze waarop en de mate waarin vrijheidsbeperkende maatregelen worden toegepast.
  • Relevante partijen, zoals medewerkers van de het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, de Inspectie Jeugdzorg, maar ook advocaten, rechters en medewerkers van residentiële instellingen en minderjarigen worden geïnformeerd over onze bevindingen en wat dat betekent voor de rechtspositie van minderjarigen in residentiële instellingen als het gaat om de toepassing van (vrijheids)beperkende maatregelen en over de huidige praktijken ten aanzien hiervan.

De resultaten van het onderzoek worden breed gedeeld.

Impact

Er is meer aandacht voor de rechten van minderjarigen in residentiële instellingen, specifiek voor wat betreft de toepassing van (vrijheids)beperkende maatregelen.

Samenwerking

Defence for Children heeft voor dit onderzoek een begeleidingscommissie ingesteld, bestaande uit:

  • Maria de Jong – de Kruijf, advocaat bij BVD Advocaten. Maria de Jong promoveert binnenkort op de rechtmatigheid van het opsluiten van kinderen in instellingen voor gesloten jeugdhulp, in het licht van kinder- en mensenrechten.
  • Peter van der Laan, senior onderzoeker bij het Nederlands Studiecentrum Criminaliteit en Rechtshandhaving (NCSR). Daarnaast is hij als bijzonder hoogleraar sociaalpedagogische hulpverlening verbonden aan de Universiteit van Amsterdam, alsmede als bijzonder hoogleraar reclassering aan de Vrije Universiteit. Van der Laan is gepromoveerd op het experimenteren met alternatieve sancties voor jeugdigen.
  • Tijs Jambroes, kinder- en jeugdpsychiater bij de Bascule, en Arkin, in Amsterdam. Tijs Jambroes promoveert momenteel op de invloed van neurobiologische en psychopathische trekken (kille- en emotieloze trekken) op de behandeling van adolescenten met ernstige gedragsstoornissen in gesloten setting.

Financiering

Het programma wordt intern gefinancierd. 

Onderzoek

Op 5 maart 2019 is het rapport ‘Uithuisgeplaatst. En dan?’ aangeboden aan de Tweede Kamercommissie. In het onderzoek is gekeken naar de toepassing van vrijheidsbeperkende maatregelen ten aanzien van kinderen die in residentiële instellingen verblijven.

Kwetsbare kinderen

In het eerste half jaar van 2018 groeiden 15.985 minderjarigen op in een jeugdhulpinstelling, waarvan 1.925 in de gesloten jeugdhulp. Voor een grote groep jongeren is het onbekend hoe vaak en op welke grond een vrijheidsbeperkende maatregel op hen wordt toegepast. “Gevolg is dat duizenden kinderen maatregelen krijgen opgelegd of er in de instelling mee te maken krijgen terwijl dat niet mag of nodig is”, geeft Maartje Berger van Defence for Children aan: ”Dit is onacceptabel en in strijd met het VN-Kinderrechtenverdrag.”

Meer weten?

Wilt u meer weten over dit project? Neem dan contact op met:

Ytje Minke Hokwerda
Telefoon: 071 5160980

Stuur een E-mail

We gebruiken cookies om ervoor te zorgen dat onze website zo soepel mogelijk draait. Door gebruik te maken van onze website gaat u akkoord met ons beleid. Privacy verklaring
Ja
Nee