Eerlijk strafproces voor elk kind

De uitdaging

Wanneer een minderjarige verdacht wordt van een strafbaar feit, is het belangrijk dat hij het strafproces begrijpt waarin hij verwikkeld raakt. Wanneer dit niet het geval is, komt zijn recht op een eerlijk proces in het geding. De Europese Unie heeft om deze reden meerdere richtlijnen opgesteld die minimumregels bevatten over de bescherming van de procedurele rechten van personen, waaronder minderjarigen, die verdacht worden van een strafbaar feit. De uitdaging is om ervoor te zorgen dat minderjarige verdachten in Nederland, en de personen met wie zij in het strafproces te maken hebben, weten wat de rechten van minderjarigen zijn en die respecteren.

Bijna 36.000 minderjarigen werden in 2014 verdacht van het plegen van een misdrijf. Ruim 37.000 minderjarigen zijn in 2015 verhoord door de politie. Voor minderjarigen in het strafrecht is het niet altijd makkelijk om op te komen voor hun rechten, mede vanwege hun specifieke positie als minderjarige. Komt daar ook nog eens een taalbarrière bij, dan maakt dat minderjarigen nog kwetsbaarder. Het project loopt van september 2015 tot en met maart 2017.

Wat doen we?

In het project onderzoekt Defence for Children of de procedurele rechten van minderjarigen voldoende worden geborgd. Het gaat daarbij om de rechten uit drie Europese richtlijnen die regels bevatten over: het recht op vertaling en vertolking, het recht op informatie en het recht op toegang tot een advocaat. De focus ligt hierbij op niet-Nederlandse minderjarigen.

Het onderzoek in Nederland maakt onderdeel uit van een groter geheel. Het nationale onderzoek dat hier wordt uitgevoerd wordt op hetzelfde moment ook in vier andere Europese landen gedaan: België, Spanje, Frankrijk en Hongarije.

Wat doen we in Nederland?

Literatuur- en jurisprudentieonderzoek naar de nationale wet- en regelgeving over de genoemde rechten uit de Europese richtlijnen. Hierbij is ook gekeken naar het relevante beleid. Aanvullend hierop zijn er interviews gehouden en een aantal enquêtes uitgezet onder advocaten, rechters, tolken, het OM en de politie.
De onderzoeksresultaten worden neergelegd in een landenrapport welke tijdens een bijeenkomst met relevante stakeholders wordt gepresenteerd.

Wat gebeurt er in Europees verband?

De nationale rapporten van alle partners worden geanalyseerd en de resultaten met elkaar vergeleken. Hierna wordt er een rapport opgesteld waarin de uitkomsten worden vergeleken.
Er wordt een handboek ontworpen met daarin good practices, maar ook valkuilen zodat andere Europese landen hiervan kunnen leren.

Resultaten

Met dit project leveren wij een bijdrage aan de rechtspositie van minderjarigen in het strafproces, door aanbevelingen te doen en aandacht te vragen voor het recht op vertolking en vertaling, het recht op informatie en het recht op toegang tot een advocaat.

In Nederland zorgen wij ervoor:

Dat er een landenrapport is met aanbevelingen over hoe de rechtspositie van minderjarigen verbeterd kan worden.
Dat de relevante partijen in de justitiële keten, zoals medewerkers van de politie en het Openbaar Ministerie, maar ook advocaten, rechters en tolken worden geïnformeerd over bovengenoemde rechten van minderjarigen en over de huidige hiaten en opmerkelijke praktijken ten aanzien hiervan.
Dat er in januari 2017 een artikel 'De rechtspositie van minderjarigen in het strafrecht bezien in het licht van enkele EU-richtlijnen' over de bevindingen van het onderzoek in het tijdschrift JIP, Jeugdrecht in de Praktijk is verschenen.

In Europa zorgen wij er samen met onze partners voor:

Dat de landenrapporten en de gedane aanbevelingen op overzichtelijke wijze worden samengebracht en dat de best practices, maar ook de potentiële valkuilen, gedeeld worden. Hiertoe worden een vergelijkend landenrapport en een handboek opgesteld.
Dat de kennis over de rechten van verdachten en beklaagden in strafprocedures zal toenemen in ten minste 15 EU-lidstaten. Er worden onder meer twee lidstaten bezocht en er wordt een slotconferentie georganiseerd waar het Handboek en de belangrijkste bevindingen uit de landenrapporten worden gepresenteerd.
Dat buitenlandse minderjarige verdachten of beklaagden in strafprocedures profiteren van betere procedurele bescherming in alle stadia van de strafrechtelijke procedure.

Impact

Er is meer aandacht voor de rechten van minderjarigen in het strafproces, specifiek voor buitenlandse minderjarigen. Hun recht op vertolking en vertaling, adequate en toegankelijke informatie en toegang tot een advocaat wordt beter geborgd.

Samenwerking

Defence for Children werkt samen met Defence for Children België, Hors la Rue, Rights International Spain en Terre des Hommes Hungary, aan de verbetering van de rechten van minderjarigen in strafprocedures in Nederland en op Europees niveau. Het programma wordt gefinancierd door de Europese Commissie.

VN-Kinderrechtenverdrag

Volgens het VN-Kinderrechtenverdrag heeft ieder kind dat verdacht, vervolgd of veroordeeld wordt voor een strafbaar feit recht op een pedagogische behandeling die geen afbreuk doet aan de eigenwaarde en de menselijke waardigheid van het kind en die rekening houdt met de leeftijd van het kind en die de herintegratie en de opbouwende rol van het kind in de samenleving bevordert. Ieder kind heeft recht op een eerlijk proces en op juridische bijstand.