De jongerenklimaatbeweging en de reanimatie van klimaatwetenschap
5 Jun 2021
Walter J. Burkard
Winnaar Jaap Doek Kinderrechtenscriptieprijs 2020
Scroll down
Scroll down
Walter J. Burkard
Winnaar Jaap Doek Kinderrechtenscriptieprijs 2020
De klimaatwetenschap is heel snel vooruitgegaan. Over broeikasgassen, bijvoorbeeld, zegt de secretaris-generaal van de Wereld Meteorologische Organisatie, Petteri Taalas: “Technologische vooruitgang maakt het nu mogelijk om de uitstoot van broeikasgassen terug te volgen naar hun bronnen als een middel om gerichte reductie-inspanningen te leveren.” Toch moet de klimaatwetenschap gereanimeerd worden. Hoe kan dat zo zijn?
Het milieubewuste publiek geeuwde - in de privésfeer - met enige verveling bij het horen van het ‘luister naar de wetenschappers’-refrein van jongerenactiviste Greta Thunberg. Maar systematische vooroordelen tegen de wetenschap en de expertise van wetenschappers blijven klimaatmitigatie en - aanpassing ondermijnen. Hierdoor moesten andere jonge klimaatactivisten haar pro-wetenschap protestkreet wel gebruiken. Eén manifestatie van deze anti-wetenschap vooringenomenheid is scepticisme of de ontkenning van klimaatverandering. Een andere is het erkennen, of zelfs het omarmen, van de effectiviteit van de klimaatwetenschap, maar ‘vooruit blijven duwen naar rampspoed’. Het is deze laatste manifestatie van anti-wetenschappelijke vooringenomenheid die het nut van de klimaatwetenschap fundamenteel bedreigt.
De jonge klimaatactivisten van vandaag de dag begrijpen de nadelen van ‘politics as usual’ maar al te goed. Nathan Baring begon zes jaar geleden op 15-jarige leeftijd als jeugdeiser de zaak ‘Juliana tegen Verenigde Staten’. Hij legt uit dat beleidsmakers als het ware als goochelaars een valse gelijkheid trekken tussen standaarden in overeenkomsten die door politieke onderhandelingen tot stand zijn gekomen en een veilig en gezond klimaat dat op wetenschap is gebaseerd. Het bewijs voor de stelling van Baring is overweldigend. De doelstelling van de Overeenkomst van Parijs - een bindend verdrag inzake klimaatverandering - is om de stijging van de mondiale temperaturen op lange termijn te beperken tot 1,5- 1,99 graden Celsius, in vergelijking met pre-industriële niveaus. Zelfs bij een stijging van 1,5 graden Celsius zal de impact van de opwarming op de menselijke beschaving catastrophisch zijn, zoals Spratt en Dunlop van de Breakthrough National Centre for Climate Restoration benadrukken: “Om te beginnen zal het betekenen dat koraalsystemen gereduceerd worden tot fragmenten en er een stijging van de zeespiegel zal zijn van meerdere meters en naties zullen verdinken in het gebied van de Stille Oceaan. Daarnaast zal er dodelijk extreem weer zijn en zullen de gletsjers in Antartica hun omslagpunt passeren.” Deze gevolgen zullen het hardst zijn voor degenen die in lage- en middeninkomenslanden wonen, waar 85% van de kinderen in de wereld woont.
De grenzen opzoekend, kan men rederlijkerwijs de vraag stellen of de overeenkomsten die tot stand zijn komen door politieke onderhandelingen meer kwaad dan goed hebben gedaan? Anders gezegd, ontmoedigen de verplichtingen van de Overeenkomst van Parijs onopzettelijk de tenuitvoerlegging van klimaatmitigatie en - aanpassing strategieën die voldoende ambitieus zijn om het leven zoals we dat nu kennen te behouden? De jongeren die deelnemen aan de klimaatbeweging reframen deze kwestie door de wetenschap te gebruiken, en niet de politiek, om intergenerationele schade aan het klimaat te herstellen. Zij koppelen wetenschap aan fundamentele rechten en maken gebruik van strategisch procederen bij rechterlijke - of quasi-rechterlijke instanties, zoals het VN-Kinderrechtencomité.
Baring en zijn twintig collega-jeugdeisers verzochten de Districtsrechtbank in de Juliana zaak om de Amerikaanse overheidsinstanties te gelasten de wetenschap te volgen bij het opstellen van een plan om ervoor te zorgen dat de atmosferische CO2 minder dan 350 delen per miljoen zou bedragen in 2100. Rechter Aiken van de Districtsrechtbank weigerde de motie van de overheid om de claims van de jongeren af te wijzen. En verklaarde dat “het recht op een (wetenschappelijk gebaseerd) klimaatsysteem dat in staat is om het leven van mensen in stand te houden, fundamenteel is voor een vrije en geordende samenleving.” In hoger beroep, was Rechter Hurwitz van de Negende Circuit, die voor de meerderheid van de rechters schreef, er mee eens dat de jonge eisers de klimaatwetenschap goed hebben ingeschat: “[W]e staan aan de vooravond van vernietiging,” en de jonge eisers “presenteerden overtuigend bewijs dat klimaatverandering die avond dichterbij heeft gebracht.” Wat verontrustend is, is dat in het 2-1 besluit van de meerderheid van de rechters om de zaak te seponeren, de klimaatwetenschap, en uiteindelijk een waardig leven voor de jonge eisers, op de achterbank terecht kwamen en politieke overwegingen voorin. “De zaak van de eisers moet worden gemaakt aan de politieke takken,” dezelfde takken waarover de meerderheid zegt dat zij “mogelijk afstand hebben gedaan van hun verantwoordelijkheid om het probleem te verhelpen.” Waarnemend Rechter Staton van de Negende Circuit had harde woorden in haar afwijkend oordeel over het besluit van de meerderheid om de klimaatwetenschap te devalueren: “De beweringen van de eisers zijn gebaseerd op wetenschap, in het bijzonder een dreigend punt van geen terugkeer. Als de angsten van de eisers, gesteund door de eigen onderzoeken van de overheid waar blijken te zijn, zal de geschiedenis ons niet vriendelijk beoordelen.”
Het in gevaar brengen van de toekomst van onze kinderen door klimaatakkoorden die tot stand komen door politieke onderhandelingen is geen optie. Om de klimaatcrisis aan te pakken en een waardig leven voor de huidige en toekomstige generaties veilig te stellen, moeten jonge klimaatactivisten het voorbeeld volgen van de eisers in de Juliana zaak en het wetenschappelijk onderbouwde strategisch procederen onvermurwbaar blijven voortzetten.
Als we op 5 juni Wereldmilieudag vieren, laten we dan een toost uitbrengen op het VN-Kinderrechtencomité en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens in verband met hun aankomende beslissingen in, respectievelijk, Sacchi et al. v. Argentina et. al. en Agostinho v. Portugal and 32 Other States: “Moge de geest van artikel 12 van het VN-Kinderrechtenverdrag jullie ertoe aanzetten om het voorbeeld van de jonge klimaat-procesvoerders te volgen bij het reanimeren van de klimaatwetenschap om een veilig en gezond klimaat te waarborgen voor iedereen."
Lees meer over Walter J. Burkard en zijn winnende scriptie over klimaatverandering en kinderrechten