Mulock Houwer-lezing 2024: ‘Met je eigen wortels groei je het mooist’
Op dinsdag 19 november gaf Levi van Dam, orthopedagoog en bijzonder hoogleraar Veerkrachtig Opgroeien, de dertiende Mulock Houwer-lezing in het teken van uithuisplaatsingen van kinderen in Nederland. Van Dam nam ons mee wat nodig is voor een radicaal andere kijk, waardoor de meest kwetsbare kinderen en jongeren thuis en in hun vertrouwde omgeving kunnen opgroeien. Aan de hand van een aantal ervaringen van jongeren vertelt hij hoe het wél kan.
Al jaren werken gemeenten, instellingen en de landelijke overheid aan het verminderen van het aantal uithuisplaatsingen. En toch, ondanks alle succesvolle en wetenschappelijk bewezen alternatieven, moeten we concluderen dat dit niet is gelukt. Ieder jaar groeien 42.000 kinderen ergens anders op dan thuis. Van Dam onderzoekt waarom het Nederland niet lukt om dit aantal naar beneden te krijgen.
Out-of-home-care-treatment
In de lezing vergeleek Van Dam 15 landen met elkaar als het gaat om out-of-home-care-treatment: het aantal kinderen per 1000 kinderen die op een andere plek dan thuis hun behandeling ontvangen. Nederland staat hier op 4, met 12 kinderen per 1000 die op een andere plek dan thuis hun behandeling krijgen. Vervolgens was te zien hoeveel van die kinderen hun behandeling ontvangen binnen de muren van een instelling, de residentiële zorg; daar staat Nederland weer op nummer 4. Dat betekent dat we tot de wereldtop behoren als het gaat om kinderen op een andere plek dan thuis laten opgroeien.
Met je eigen wortels groei je het mooist
De titel van deze Mulock Houwer-lezing is: Met je eigen wortels groei je het mooist – Uithuisplaatsing nader bekeken. Want hoe ingewikkeld het wortelstelsel van deze kinderen soms is, het blijven hun roots. Daar zijn ze hun hele leven lang mee verbonden, soms tegen wil en dank. Van Dam benadrukt het belang dat we kinderen maximaal moeten ondersteunen om hun weg te vinden in hun familiesysteem, want dat is blijvend. Ook als je er afstand van neemt, je blijft ermee worstelen.
Oproep
In zijn lezing deed Van Dam een krachtige oproep aan alle betrokken partijen: de rijksoverheid, gemeenten, hulporganisaties, professionals en cliëntenorganisaties. Hij stelde dat het mogelijk is om het aantal kinderen dat jeugdhulp met verblijf nodig heeft met 5000 te verminderen in de komende vijf jaar.
Zijn oproep is dat we met elkaar anders gaan denken over hulpverlening en de samenwerking met gezinnen. Van Dam pleitte onder andere voor de inzet van zelfgekozen mentoren, meer ervaringsdeskundigheid en peer-support. Alleen door de betrokkenheid van kinderen, jongeren en hun families zelf te versterken, kan de vicieuze cirkel van uithuisplaatsingen doorbroken worden en het welzijn van de meest kwetsbare kinderen verbeteren.
Mulock Houwer
De lezing draagt de naam van Daniël Mulock Houwer (1903-1985), een pionier in de modernisering van jeugdzorg en kinderbescherming. Zijn gedachtegoed over hulp dichtbij huis en samenwerking met ouders blijft vandaag de dag van grote relevantie. De lezing vond plaats in de Week van de Rechten van het Kind en werd uitgesproken in het Kinderrechtenhuis in Leiden, een plek waar organisaties gevestigd zijn die zich dagelijks inzetten voor de rechten van kinderen en jongeren.
Over Levi van Dam
Levi van Dam is orthopedagoog en bijzonder hoogleraar Veerkrachtig opgroeien aan de Universiteit van Amsterdam. De leerstoel wordt gefinancierd door Levvel, specialisten in jeugd en gezin. Van Dams kennis op het gebied van pedagogiek en onderzoek combineert hij met zijn sociaal ondernemerschap om positieve impact te maken in de levens van gezinnen. Zo begon hij de stichtingen JIMwerkt, Garage2020 en MakeMDMAMedicine en de initiatieven WeSparktheWorld en Feelee.
Meer informatie
De Mulock Houwer-lezing is een jaarlijks initiatief van het Nederlands Jeugd Instituut (NJI) en Defence for Children Nederland en komt tot stand in samenwerking met Pro Juventute en de Canon Zorg voor de Jeugd.