Op weg naar inclusief onderwijs: “Stilstand is geen optie”
Op 1 juli heeft het symposium ‘Samen op weg naar inclusief onderwijs’ plaatsgevonden op het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, georganiseerd door Defence for Children in samenwerking met het FNO Jongerenpanel Zorg én Perspectief. Een divers gezelschap van (ervarings)deskundigen, ouders en professionals vanuit praktijk, beleid en wetenschap ging in gesprek over de stand van zaken van inclusief onderwijs én concrete vervolgstappen. Drie jaar na ratificatie van het VN-Mensenrechtenverdrag Handicap en het daarin vastgelegde recht op inclusief onderwijs is van een beweging naar inclusief onderwijs nog geen sprake. Sterker nog, de ontwikkelingen rondom thuiszitters en de leerlingenaantallen in het speciaal onderwijs laten een tegengestelde beweging zien. Defence for Children roept de ministers, zelf de grote afwezigen tijdens het symposium, op om de uitkomsten van het vruchtbare en constructieve symposium ter harte te nemen en daadwerkelijk aan de slag te gaan met de beweging naar inclusief onderwijs.
“Stilstand is geen optie”, luidde de treffende oproep aan de regering door Adriana van Dooijeweert, voorzitter van het College voor de Rechten van de Mens. In haar toespraak benadrukt Van Dooijeweert dat de regering progressief stappen moet zetten en maatregelen moet nemen om de rechten uit het VN-Mensenrechtenverdrag Handicap, waaronder inclusief onderwijs, te implementeren. Van Dooijeweert noemt ook het belang van een meetbaar implementatieplan. “We willen het beste voor leerlingen en inclusief onderwijs is het beste”, aldus Van Dooijeweert.
Minder werkdruk door inclusief onderwijs
Niet alleen het juridisch kader, maar ook de uitwerking daarvan in de praktijk komt uitgebreid aan bod tijdens het symposium. Tijdens een paneldiscussie delen directeur-bestuurder Teun Dekker van De Kroevendonk, leraar Geertje Wijn van De Korenaar en adjunct coördinator Ruud van Rijn van samenwerkingsverband Driegang, hun inspirerende voorbeelden uit de praktijk. Dekker benadrukt onder meer het belang van een duidelijke visie op inclusief onderwijs en om samen met het hele team in de school daarover in gesprek gaan. “Leerlingen, zelfs vanaf de peutergroepen, moeten altijd zelf betrokken worden bij de vraag hoe zij leren”, aldus Dekker. Voor de inspectie bepleit Dekker: “Een school die géén inclusief onderwijs geeft zou dat moeten uitleggen”. Nu is dat juist andersom. Leraar Wijn gaat in op de werkdruk in het onderwijs. Ze geeft aan dat er door inclusief onderwijs juist minder werkdruk is voor de leraar, omdat er niet alleen op resultaten en administratie gefocust wordt. Van Rijn geeft aan dat scholen beloond zouden moeten worden voor inclusief onderwijs in plaats van de ‘afrekeningscultuur’.
Taskforce voor inclusief onderwijs
In zes deelsessies gaan de aanwezigen in gesprek over thema’s en opgaven die verbonden zijn aan de implementatie van inclusief onderwijs. Zo komt aan bod wat inclusief onderwijs precies behelst en hoe het verschilt van passend onderwijs, het belang van de verbinding tussen onderwijs en zorg, de financieringssystematiek en daarin gelegen prikkels, de positie en kracht van de leraar, maatwerk binnen en aanpasbaarheid van het onderwijs en was er aandacht voor ‘warme overgangen’ tussen onderwijsvormen, -niveaus, en de arbeidsmarkt. De deelsessies resulteerden in concrete actiepunten. Zo kwam uit een van de deelsessies de vervolgstap om vanuit het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap een werkgroep of een taskforce in te stellen die de implementatie van inclusief onderwijs nu echt verder moet brengen. De uitkomsten en actiepunten zullen worden gebundeld in een online magazine van FNO en Defence for Children. De kinderrechtenorganisatie roept de ministers van Onderwijs met klem op om de taskforce en overige actiepunten voortvarend op te pakken.