In 1980 heeft een Nederlands stel in Brazilië op illegale wijze een jongetje geadopteerd. In 2016 daagt deze ’adoptiezoon’ zijn juridische ouders voor de rechter wegens een onrechtmatige daad. Niet alleen vanwege de illegale adoptie, maar ook omdat zij hem daarover niet voldoende hebben geïnformeerd. Het heeft hem daarom jaren gekost om zijn biologische moeder te vinden. Ook heeft hij de volle omvang van de illegale praktijken zelf moeten ontdekken. In hoger beroep oordeelt het hof dat de juridische ouders hem alle informatie omtrent de illegale adoptie hadden moeten geven. Defence for Children is blij met deze erkenning van het hof.

In 1980 besloot een Nederlands stel om hun kinderwens in vervulling te laten gaan door middel van adoptie. Omdat een adoptie via de officiële weg te lang zou gaan duren, besloten zij om buiten de  officiële kanalen om een kind in hun gezin op te nemen. De vader van de wensmoeder heeft het stel indertijd in contact gebracht met zijn collega: een Nederlandse jurist die werkzaam was op het Nederlandse consulaat in São Paulo. Deze man zou het stel behulpzaam kunnen zijn als bemiddelaar.

Gift aan het kindertehuis

In 1980 werd hen in nabijheid van een kindertehuis een pasgeboren jongetje overhandigd. De voorzitster en penningmeester van dat kindertehuis waren Nederlanders en het kindertehuis werd financieel vanuit Nederland ondersteund. Ook het stel heeft een gift aan het kindertehuis gedaan na de overhandiging. In São Paulo hebben zij aangifte gedaan van de geboorte van de jongen als zijnde hun biologische kind en met een zelfbedachte geboortedatum. Bij deze aangifte trad de vrouw van de bemiddelaar als getuige op. Het ging hierbij dus niet om adoptie, maar om kinderhandel. Voor de leesbaarheid van dit artikel gebruiken wij echter de term ‘adoptiezoon’.

Zoektocht naar afstammingsgegevens en identiteit

Rond 2001 is de adoptiezoon geïnteresseerd geraakt in zijn herkomst. Hij is in het voorjaar van 2001 naar Brazilië gegaan om zijn biologische familie te zoeken. Kort voorafgaand aan zijn vertrek hebben zijn juridische ouders hem geïnformeerd over het feit dat zij hem niet werkelijk hadden geadopteerd, maar dat zij hem valselijk hebben aangegeven als hun biologische kind.

Moeder wilde kind niet afstaan

In 2001 vindt de adoptiezoon door middel van ziekenhuisgegevens een aantal mogelijke biologische moeders. In mei 2011 wordt met zekerheid vastgesteld wie de biologische moeder is door middel van DNA testen met mogelijke familieleden. De moeder blijkt in 1985 te zijn overleden. Uit informatie van de familie bleek dat de moeder haar zoon nooit had willen afstaan voor interlandelijke adoptie. Tevens komt de adoptiezoon er stukje bij beetje achter hoe de adoptie tot stand is gekomen en wie hier allemaal bij betrokken zijn geweest. Ook komt hij erachter dat er in Nederland in 1982 strafrechtelijk onderzoek heeft plaatsgevonden naar meerdere illegale adopties uit Brazilië in die jaren. Echter, zelfs decennia later en na herhaaldelijk aandringen van de adoptiezoon, hebben de juridische ouders hem nooit alle informatie willen geven.

Zoon stelt ouders aansprakelijk

In 2013, als inmiddels de adoptiezoon en de juridische ouders gebrouilleerd zijn geraakt, schrijft de adoptiezoon aan zijn juridische ouders een brief waarin hij ze aansprakelijk stelt voor alle schade die hij sinds 2001 heeft geleden. Dit betreft zowel de kosten die hij heeft moeten maken voor zijn reizen naar Brazilië om zijn familie te vinden, als wel kosten van psychologen waar hij in behandeling is geweest wegens psychische gevolgen van zijn zoektocht, de schokkende bevindingen en de verslechterende relatie met zijn juridische ouders.

Rechtbank erkent onrechtmatige daad

In 2016 daagt de adoptiezoon hen voor de rechter. De rechtbank oordeelt in 2017 dat de illegale adoptie en de valse voorstelling van zaken inderdaad aan te merken is als een onrechtmatige daad. Echter, de rechtbank oordeelt ook dat de juridische ouders enkel verplicht waren om informatie te geven die zou leiden tot het vinden van de biologische moeder. Volgens de rechtbank hebben zij dit voldoende gedaan.

Gerechtshof: ouders hadden alles moeten vertellen

In hoger beroep legt het hof het recht op informatie over de identiteit breder uit. Volgens het hof hadden de juridische ouders alle informatie moeten geven omtrent de wijze waarop zij hun ‘zoon’ als kind hadden opgenomen in de familie. Juist vanwege het illegale karakter van de ‘adoptie’ rustte op de ouders een vergaande informatieplicht. Dat zij dit hebben nagelaten is aan te merken als onrechtmatige daad. Het hof oordeelt dat zij een deel van de geleden schade van de adoptiezoon moeten vergoeden.

Weten waar je vandaan komt en hoe dat is gegaan

Defence for Children zet zich in voor de bescherming van het recht op identiteit. Alle kinderen hebben het recht te weten wie hun ouders zijn. Defence for Children is blij dat dit recht, zeker voor illegaal geadopteerden, met dit arrest is erkend: niet alleen het recht om te weten wie je ouders zijn, maar ook de  wijze waarop (illegaal) geadopteerde kinderen in het gezin zijn terechtgekomen hoort bij het recht op identiteit.

Meer informatie

Lees het arrest van het gerechtshof
Lees de uitspraak van de rechtbank
Lees meer over het recht op identiteit