Rechtbank: kinderen laten bedelen of diefstallen laten plegen is uitbuiting
Onlangs zijn twee zaken door de rechtbank Amsterdam inzake bedelarij en het laten plegen van diefstallen door minderjarigen aangemerkt als uitbuiting. Op 25 februari veroordeelde de rechtbank drie vrouwen tot zeven en acht maanden gevangenisstraf in een zaak waarin zij vier kinderen in de leeftijd van vijf tot en met elf jaar inzetten voor winkeldiefstallen en zakkenrollerij. Ook is op 28 februari een onvoorwaardelijke gevangenisstraf van vijf maanden opgelegd in een zaak van uitbuiting van een minderjarige voor bedelarij. Een vader, moeder en hun veertienjarige dochter uit Roemenië bedelen in de zomer van 2019 in treinen rondom Amsterdam. De rechtbank acht bewezen dat de ouders hun dochter mee naar Nederland hebben genomen om haar te laten bedelen om hier zelf voordeel uit te halen. In beide zaken gaan de ouders volgens de rechtbank voorbij aan de belangen van de kinderen. Defence for Children is tevreden dat deze zaken zijn aangemerkt als mensenhandel. Criminele uitbuiting en uitbuiting van bedelarij wordt nog niet altijd als zodanig erkend.
Stelselmatigheid
In eerdere uitspraken is te zien dat de rechtbank in dit soort zaken op zoek is naar ‘stelselmatigheid’. Wanneer het gaat om een 'eenmalige' diefstal of bedelarij volgt vaak vrijspraak. In de zaak van de stelende kinderen is de rechtbank van oordeel dat in de zaak sprake is van stelselmatigheid, gezien het tijdsbestek van enkele uren waarin vijf voltooide diefstallen zijn gepleegd,. De kinderen verkeerden in een uitbuitingssituatie. Ook oordeelt de rechtbank dat de vrouwen (bewust) misbruik maakten van hun overwicht op de kinderen en van hun kwetsbare positie. Ook het meisje dat door haar ouder is uitgebuit voor bedelarij, door briefjes in trein neer te leggen met een pakje zakdoekjes, is kwetsbaar doordat ze volledig afhankelijk is van haar ouders. De minderjarigen in beide zaken zijn daarnaast de Nederlandse taal niet machtig, kunnen geen onderdak of eigen legaal inkomen genereren en worden vanaf hun vroege jeugd geleerd om te stelen of te bedelen. De kinderen hebben geen andere keuze dan te doen wat ze wordt opgedragen. Dat dit alles gebeurd met het oogmerk van uitbuiting is de rechtbank zonneklaar.
Kinderbescherming
In de zaak van de stelende kinderen werden de vrouwen door het zakkenrollersteam van Amsterdam aangehouden wegens diefstal. Daarna zijn ze ook aangehouden op verdenking van mensenhandel criminele uitbuiting van minderjarigen. De kinderen zijn vervolgens in een pleeggezin geplaatst. De Helpdesk van Defence for Children is in die zaak door de pleegzorg organisatie om advies gevraagd, omdat het met de kinderen niet goed ging en het pleeggezin geen ervaring heeft met slachtoffers van uitbuiting. De kinderen probeerden steeds weg te lopen en wilden niet eten of slapen. Onder andere is toen op advies van Defence for Children een cultural mediator ingezet, afkomstig uit de Roma gemeenschap. De kinderen en de pleegfamilie kwamen daardoor tot rust en het vertrouwen kon worden opgebouwd. Echter, een week later meldden zich twee mannen die stelden de vaders te zijn van de kinderen. Daarop heeft de kinderrechter besloten om de kinderen aan hen mee te geven. Zij zouden terug gaan naar Italië en Frankrijk. Het is onbekend of deze mannen werkelijk de vaders van deze kinderen zijn en of de kinderen nu veilig zijn.
Samenwerking en transnationale kinderbescherming
Sinds 2014 werkt Defence for Children aan de bewustwording over en de aanpak van criminele uitbuiting van kinderen. Een bijzondere doelgroep zijn de (alleenstaande) rondreizende Romakinderen. Sinds 2015 wordt rondom deze specifieke doelgroep samengewerkt in een Landelijke Expertgroep met politie, OM, de Raad voor de Kinderbescherming en jeugdhulpinstellingen en andere ketenpartners. Met name in Amsterdam is er een goede aanpak ontwikkeld en dat is terug te zien in deze zaken. De uitspraken van de rechtbank in de zaken omtrent het inzetten van kinderen voor diefstal en een omtrent het inzetten van kinderen voor bedelarij sterkt de aanpak. Transnationale kinderbescherming blijft echter een belangrijk aandachtspunt. Deze kinderen verdwijnen naar het buitenland en keren naar dezelfde situatie terug als waar de Nederlandse politie en kinderbescherming hen tegen had willen beschermen.