In opdracht van het ministerie voor Justitie en Veiligheid hebben Defence for Children en de Vereniging van Nederlandse Jeugdrechtadvocaten een toekomstvisie opgesteld over de aanhouding en inverzekeringstelling van minderjarige en jongvolwassen verdachten. In de toekomstvisie staat hoe een leeftijd- en ontwikkelingsgerichte aanpak er nu uitziet voor minderjarige en jongvolwassen verdachten tijdens de eerste fase van het strafproces en hoe dit verbetert zou moeten worden. Uitgangspunt hierbij is dat het verblijf in een politiecel zoveel mogelijk wordt vermeden of zo kort mogelijk wordt ingezet. De toekomstvisie maakt deel uit van het Verkenning Invulling Vrijheidsbeneming Justitiële Jeugd traject. Minister Dekker van Rechtsbescherming komt in het voorjaar met een beleidsreactie.

Defence for Children en de Vereniging van Nederlandse Jeugdrechtadvocaten (VNJA) concluderen dat het strafproces van minderjarige en jongvolwassen verdachten zich nog teveel kenmerkt door willekeur. Gevolg is dat minderjarigen en adolescenten te veel tijd in een politiecel doorbrengen waar nauwelijks rekening wordt gehouden met leeftijd en kwetsbaarheid. Dit is in strijd met (inter)nationale regelgeving en met de onschuldpresumptie. In de Toekomstvisie staan aanbevelingen om de wet aan te passen, de praktijk te veranderen en het proces te verbeteren.

• Het ophouden voor verhoor niet alleen op het politiebureau maar ook elders zou moeten kunnen plaatsvinden (thuis, bij familie, in een instelling).
• De duur van de inverzekeringstelling van minderjarige verdachten dient te worden ingekort.
• Minderjarigen altijd aanspraak moeten kunnen maken op gratis rechtsbijstand door een advocaat.

Ook is duidelijk geworden dat voor het wijzigen van de huidige praktijk op het politiebureau, een cultuuromslag noodzakelijk is. Er zijn nieuwe werkinstructies nodig voor jeugdzaken, waarbij de volgende uitgangspunten in acht worden genomen: