Defence for Children Nederland en Dakloosheid Voorbij! publiceren vandaag het rapport “Van overleven naar leven”, een quickscan naar huisuitzettingen van ouders met minderjarige kinderen. Het onderzoek toont dat ouders met kinderen dakloos raken door een alarmerend gebrek aan rechtsbescherming bij huisuitzettingen.

Systeem faalt bij bescherming gezinnen

Van 23 onderzochte casussen verloor 59% hun woning zonder tussenkomst van de rechter. Veel gezinnen hadden geen idee van hun rechten als huurder.

“Deze casussen laten een systeem zien dat faalt”, zegt Lara Santos, auteur van het rapport en jurist bij Straatalliantie. “Veel ouders vertrekken na druk van verhuurders, zonder te beseffen dat zij rechten hebben die dakloosheid hadden kunnen voorkomen.”

Het kwalitatieve onderzoek naar 23 gezinnen onthult systematische tekortkomingen in rechtsbescherming:

• 59% verloor woning zonder rechter – vaak na verzoek of druk van verhuurder om te vertrekken
• 40% had geen juridische ondersteuning voordat ze zelf vertrokken
• 56% had geen advocaat of juridische ondersteuning zelfs bij rechterlijke procedures
• 22% sliep in auto’s of tenten na huisuitzetting

“We zijn niet aan het leven, maar aan het overleven”

Sharon (gefingeerde naam), alleenstaande moeder uit het Gooi, deelt haar verhaal in het rapport. Na ziekteverlof verloor zij haar woning: “Ik had geen juridische bijstand. Ik dacht dat schuldhulp genoeg zou zijn. Nadat we de woning verloren, moesten we maandenlang van bank naar bank verhuizen.”

Het rapport toont dat 64% van de gezinnen langer dan 6 maanden dakloos was na huisuitzetting.

“Mijn oudste is constant verdrietig”, vertelt Sharon vanuit de noodopvang waar zij nu verblijft. “Hij kan geen vriendjes uitnodigen, heeft geen eigen kamer. We zijn niet aan het leven, maar aan het overleven.”

Schending van kinderrechten

“Dit is een schending van kinderrechten”, stelt Renée Roodhuizen, adviseur public affairs bij Defence for Children Nederland. “Artikel 27 van het Kinderrechtenverdrag garandeert het recht op adequate huisvesting. Wanneer het ouders niet lukt, heeft de overheid de plicht in te grijpen. Ieder kind heeft recht op een thuis.”

Het onderzoek toont dat in geen enkel geval dakloosheid werd voorkomen en ook geen adequate herhuisvesting werd aangeboden voordat gezinnen hun woning moesten verlaten – in strijd met internationale verplichtingen.

Topje van de ijsberg

De organisaties benadrukken dat dit kwalitatieve onderzoek patronen toont, maar niet landelijk representatief is. “Deze 23 casussen zijn waarschijnlijk het topje van de ijsberg”, aldus de onderzoekers, die pleiten voor grootschalig vervolgonderzoek.

De casussen komen uit acht gemeenten verspreid over Nederland, waarbij 28 kinderen betrokken waren. Het rapport verschijnt terwijl politiek en maatschappij worstelen met toenemende dakloosheid van gezinnen.

Probleem is oplosbaar

Het rapport pleit voor concrete oplossingen:

• Toegang tot juridische ondersteuning bij dreigende huisuitzettingen
• Wettelijk verbod op dakloosheid door huisuitzetting
• Verplichting tot herhuisvesting voordat ontruiming plaatsvindt
• Kinderrechtentoets bij alle besluitvorming
• Systematische monitoring van huisuitzettingen

“Het probleem is oplosbaar”, benadrukt Santos. “Veel dakloosheid had voorkomen kunnen worden met toegankelijke informatie over huurrechten en tijdige juridische ondersteuning.”

Samenwerking met partners

Het rapport kwam tot stand met bijzondere dank aan Straatalliantie, een kernpartner van Dakloosheid Voorbij!, en in samenwerking met Kansfonds. Uit onderzoek van Kansfonds bleek dat 18% van dakloze mensen kinderen zijn.

Gegevens werden aangeleverd door Defence for Children Nederland, Straatalliantie, Stichting Kernkracht, Ombudsman Metropool Amsterdam en Ombudsman Rotterdam Rijnmond.

Meer informatie

• Bekijk het hele rapport hier