In Nederland groeien duizenden kinderen op in woningen die hen letterlijk ziek maken. De muren van hun eigen slaapkamer - de plek waar zij slapen, spelen en leren - zouden vrolijk gekleurd moeten zijn. In werkelijkheid zijn ze zwart uitgeslagen van de schimmel. Constante blootstelling aan schimmel bedreigt de gezondheid van kinderen ernstig. Daarnaast ervaren kinderen slaapproblemen, leerproblemen en sociale isolatie: ze nodigen hun vriendjes niet meer uit, voelen verdriet en schaamte en in ernstige gevallen belanden ze in het ziekenhuis door astma-aanvallen en ernstige longklachten.

Volgens de CBS Jeugdmonitor 2025 steeg het aantal huishoudens met vocht- en schimmelproblemen in drie jaar van 22% naar 32%. Achter deze cijfers gaan kinderen schuil die hoesten, huidproblemen krijgen, astma ontwikkelen, longschade oplopen of niet meer durven slapen in hun eigen kamer. De Gemeente Amsterdam lanceerde recent de aanpak Kinderkamers Schimmelvrij!. Defence for Children Nederland was hierbij aanwezig en collega Carrie van der Kroon verzorgde een inleiding in de relevante kinderrechten.

Het VN-Kinderrechtenverdrag en schimmel in huis

Het VN-Kinderrechtenverdrag stelt dat geen enkel kind ziek mag worden van de plek waar het veilig zou moeten opgroeien. Kinderen hebben recht op een woning die hun ontwikkeling en gezondheid ondersteunt. Langdurig wonen in een huis met schimmel is een schending van deze rechten.

Zwarte muren in de slaapkamers

Onze juristen van de Kinderrechtenhelpdesk spreken regelmatig kinderen en ouders die in ongezonde sociale huurwoningen wonen. Zij vertellen dat hun gezin vaak ziek wordt door schimmel en vocht, dat ze paddenstoelen aan de muur zien groeien en dat kinderen hun vriendjes niet mee naar huis durven nemen. Voor gezinnen die afhankelijk zijn van een sociale huurwoning is er vaak geen alternatief beschikbaar. Bovendien verhuist na vertrek vaak een ander gezin in de schimmelwoning. Het gevolg: kinderen worden ziek, missen school en raken sociaal geïsoleerd.

Veilige huisvesting is een recht

Schimmel en vocht zijn geen klein ongemak, maar een ernstige bedreiging voor de gezondheid en ontwikkeling van kinderen. Sociale huurwoningcomplexen met veel schimmel zijn vaak gedateerd, slecht onderhouden of gemankeerd. Woningcorporaties en gemeenten zijn volgens het VN-Kinderrechtenverdrag verplicht om kinderen te beschermen tegen schadelijke leefomstandigheden.

Schimmel in huis schendt meerdere kinderrechten:

• Recht op een toereikende levensstandaard (artikel 27): Kinderen hebben recht op een veilig, gezond en adequaat huis - een woning die de ontwikkeling van een kind ondersteunt en dus niet ziek maakt.
• Recht op gezondheid (artikel 24): Een vochtige, beschimmelde woning schaadt de gezondheid van kinderen.
• Zorg, bescherming en veiligheid (artikel 18): Schimmelwoningen veroorzaken een kettingreactie aan problemen: gezondheid, onderwijs, ontwikkeling, veiligheid en participatie komen in het geding.

Noodklok al eerder geluid

Tijdens het bezoek van de VN-Speciaal Rapporteur voor het recht op adequate huisvesting aan Nederland in 2024, waarschuwde Balakrishnan Rajagopal scherp over de situatie in ons land. Kinderrechten en huisvesting zijn in Nederland nog geen vanzelfsprekende combinatie. De rijksoverheid reguleert de woningmarkt onvoldoende, waardoor kwetsbare gezinnen de dupe worden omdat er geen alternatieve huisvesting beschikbaar is.

Vooruitgang in Amsterdam

De gemeente Amsterdam zette recentelijk een belangrijke stap: zij wil per 2030 geen schimmelwoningen meer in de gemeente te hebben. Defence for Children Nederland ondersteunt deze ambitie volledig, maar de praktijk blijft complex. Er is geen onwil bij woningcorporaties, maar schaarste in de woningvoorraad en beperkte bouwruimte vormen grote uitdagingen. De focus van Amsterdam op kinderkamers en de effecten van schimmel op kinderen is terecht.

Belang van het kinderen voorop

Het VN-Kinderrechtenverdrag bepaalt niet alleen dat kinderen recht hebben op een goede woning en gezondheid, maar biedt ook concrete handvatten voor professionals. Het Verdrag legt nadrukkelijk vast dat de belangen van kinderen voorop staan. De gemeente Amsterdam zet dit in de praktijk om door eerst woningen waar kinderen wonen, schimmelvrij te maken.

Daarnaast biedt artikel 12, het recht op participatie, een belangrijke opdracht: vraag kinderen zelf naar hun ervaringen en naar hun ideeën voor oplossingen.

Een kindertijd duurt maar even, maar bepaalt een leven lang. We kunnen ons niet permitteren dat kinderen opgroeien in huizen met zwarte muren en waar paddenstoelen aan de muren groeien. Dit schaadt hun gezondheid, ontwikkeling en toekomst. Als advocaat van alle kinderen maken wij ons grote zorgen over het domino-effect aan kinderrechtenschendingen veroorzaakt door schimmel in woningen.