Interlandelijke adoptie steeds slechter te verkopen
Vandaag buigt de vaste Kamercommissie van Justitie en Veiligheid tijdens het Algemeen Overleg Personen en Familierecht zich over het toekomstbestendig maken van het interlandelijke adoptiestelsel. Een uitermate ingewikkelde opdracht. Dat blijkt ook uit het gisteren gepubliceerde Zwartboek Adoptie van filmmaker en adoptie-expert Sigrid Deters. Al vanaf 1953 schrijven media over misstanden in de wereld van interlandelijke adopties. Defence for Children agendeert in een brief aan de vaste Kamercommissie haar zorgen.
Kinderen hebben het recht om op te groeien binnen hun oorspronkelijke familie, gemeenschap en land van herkomst. Dit komt overeen met de voorkeur voor het vijfde scenario dat de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) in 2016 heeft geschetst. In dit scenario worden kwetsbare families ondersteund in de zorg voor hun kinderen. De overheid besteedt nu veel tijd en geld aan het, via vergunninghouders, zoeken naar kwetsbare kinderen in het buitenland en het controleren van deze adopties. Defence for Children adviseert deze hoeveelheid tijd en geld aan te wenden voor het verbeteren van de situatie van het kind in het land van herkomst, zodat het kind bij zijn of haar ouders kan blijven wonen.
Adoptie lucratiever dan kinderen beschermen
Zolang bemiddelaars geld kunnen blijven verdienen met interlandelijke adoptie is het veel aantrekkelijker voor landen om kinderen aan te bieden aan het buitenland dan zelf voor hun kinderen te gaan zorgen. Adoptie levert geld op en kinderbescherming kost geld.
Armoede geen reden om kinderen van ouders te scheiden
Bovendien mogen, volgens het VN-Kinderrechtenverdrag, kinderen enkel van hun ouders worden gescheiden als dit in het uitdrukkelijke belang is van het kind. Armoede mag echter geen reden zijn om kinderen en ouders van elkaar te scheiden, zo bepaalden het VN-Kinderrechtencomité en het Europees Hof voor de Rechten van de Mens.
Geen land heeft ooit een kind aangeboden ter adoptie aan Nederland
De adopties beginnen met een vraag vanuit Nederland. Voor zover Defence for Children weet, is er nooit een verzoek gekomen van het land van herkomst van een kind aan Nederland, waarin Nederland dringend werd verzocht om alternatieve zorg te bieden aan kinderen voor wie dit nog de enige oplossing was om te worden verzorgd. Wel is bekend dat vergunninghouders zelf op zoek gaan naar kinderen die voor adoptie zouden kunnen worden aangeboden. Dit zou andersom moeten zijn: pas als een land écht geen enkele vorm van zorg in het land zelf kan regelen voor een kind, dan pas mag het aan het buitenland aangeboden worden.
Twee maatregelen die direct genomen kunnen worden
Om de situatie in ieder geval op dit moment te verbeteren, wil Defence for Children de volgende adviezen geven ten opzichte van de plannen die het ministerie nu overweegt.
Stop in ieder geval met adopties uit China, de VS en de EU
De RSJ adviseert om de samenwerking met landen waarin grote, specifieke knelpunten spelen, direct te beëindigen. Het gaat om China, de Verenigde Staten en EU-landen van herkomst. Bij China is het onmogelijk om toezicht te houden. Bij de Verenigde Staten en EU-landen is het onmogelijk om vol te houden dat zij geen adequate bescherming kunnen bieden. De Verenigde Staten zijn nota bene zelf de grootste ontvanger van adoptiekinderen.
Adopteer geen kinderen uit een pleeggezin of gezinshuis
Wat nuttig zou kunnen zijn is om af en toe de situatie om te draaien. Zo worden bijvoorbeeld in Nederland kinderen die in pleegzorg of een gezinshuis verblijven niet aan het buitenland aangeboden voor adoptie. Opmerkelijk is dat in het Haags adoptieverdrag staat dat kinderen die in tijdelijke vormen van opvang leven, beter aangeboden kunnen worden voor (interlandelijke) adoptie, omdat een tijdelijke vorm van zorg minder goed is voor een kind dan structurele zorg. Zo komen kinderen die in het buitenland in pleegzorg of een gezinshuis verblijven wél voor interlandelijke adoptie in aanmerking. Dit is in strijd met het VN-Kinderrechtenverdrag waarin staat dat interlandelijke adoptie alleen een uiterste maatregel mag zijn.