Voor een grote groep kinderen in Nederland ziet de toekomst er rooskleuriger uit: vanaf vandaag mogen gezinnen met kinderen definitief niet meer van het drinkwater worden afgesloten. Deze praktijk is gestopt door de uitspraak van het gerechtshof in de rechtszaak van Defence for Children Nederland en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) tegen de Nederlandse staat en drinkwaterbedrijven Dunea en PWN. Vandaag werd bekend dat deze uitspraak vaststaat.

Op 19 juni 2024 verliep de cassatietermijn voor de partijen om naar de Hoge Raad te stappen. Daarmee is de uitspraak van het gerechtshof definitief. Het gerechtshof oordeelde niet alleen dat kinderen afsluiten van water onrechtmatig is, maar ook dat kinderen niet meer afgesloten mogen worden én dat kinderen die afgesloten zijn, weer aangesloten moeten worden. Zowel de minister als de drinkwaterbedrijven moesten hier direct mee aan de slag. Nu de cassatietermijn is verlopen, zullen Defence for Children Nederland en NJCM contact opnemen met de minister en drinkwaterbedrijven om te vragen welke stappen zij hebben ondernomen om aan de uitspraak te voldoen.

Het gerechtshof oordeelde dat het in strijd is met het VN-Kinderrechtenverdrag en met de maatschappelijke zorgvuldigheidsnorm dat kinderen in Nederland zonder water kunnen komen te zitten bij afsluiting door drinkwaterbedrijven en dat de Rijksoverheid dit bewust laat gebeuren. “Het gerechtshof heeft daarbij veel gewicht toegekend aan het belang van het kind, dat volgens het VN-Kinderrechtenverdrag een eerste overweging moet vormen. Dit is een belangrijke ontwikkeling in de rechtsbescherming van kinderen,” aldus Mirjam Blaak, directeur van Defence for Children Nederland.

Rekeningen betalen

Water is een eerste levensbehoefte. Toch staat de wet toe dat mensen hiervan worden afgesloten als zij de rekening niet kunnen betalen. Ook als er kinderen op het adres wonen. Vaak waren dit kwetsbare gezinnen. Waterafsluitingen verergerden hun kwetsbare positie bovendien: zonder water krijgen baby’s geen flesvoeding meer, kan er kan niet gekookt en gedronken worden, gaat douchen, wassen en afwassen niet meer en kan de wc niet worden doorgespoeld.

Dat gezinnen met kinderen nu niet meer van drinkwater mogen worden afgesloten, betekent niet dat ze niet meer voor het water hoeven te betalen. De betalingsverplichting vervalt niet, maar drinkwaterbedrijven zullen op een andere manier moeten innen. Ze mogen dit niet meer doen door kinderen van een eerste levensbehoefte af te sluiten.

Strategisch proces

Defence for Children Nederland en NJCM: “Deze zaak toont dat strategisch procederen daadwerkelijk kan helpen om onrechtmatig beleid recht te zetten. Onze organisaties, maar ook de Kinderombudsman, juridische experts en een VN-rapporteur, vertelden de overheid en drinkwaterbedrijven al ruim tien jaar dat kinderen afsluiten van water slecht is voor hun ontwikkeling en in strijd met hun rechten. Desondanks wilde de Minister van Infrastructuur en Waterstaat de wet niet aanpassen. Deze procedure bracht hier verandering in, met duurzaam en concreet resultaat. Bovendien toont het aan waarom de rechterlijke macht een belangrijk onderdeel is van onze samenleving: als de overheid en bedrijven kinderrechten schenden, is er gelukkig nog de rechter die de handelswijze aan dit recht kan toetsen en zo kan beschermen.” Defence for Children Nederland en NJCM werden in deze zaak pro bono bijgestaan door advocaten van PILP en De Brauw Blackstone Westbroek.