Defence for Children in hoger beroep in waterzaak
Defence for Children en het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) hebben hoger beroep ingesteld tegen de uitspraak van de rechtbank Den Haag van 6 april 2022. De Staat en waterbedrijven Dunea en PWN hebben tot medio februari 2023 de tijd om verweer in te dienen. Defence for Children en het NJCM kunnen zich niet vinden in de overwegingen van de rechtbank om in Nederland waterafsluitingen, in het algemeen, toe te blijven staan bij gezinnen die de rekening niet kunnen betalen.
Zowel de wetgeving, het beleid als de praktijk zijn volgens beide organisaties in strijd met fundamentele kinder- en mensenrechten. Daarbij vindt de Staat het voldoende dat waterbedrijven voor vier dagen een minimum van drie liter per dag achterlaten bij waterafsluiting. Eenmalig twaalf liter dus. Om te kunnen overleven op de korte termijn is volgens de World Health Organization (WHO) minimaal 20-25 liter water per persoon per dag nodig. Dit is de minimale hoeveelheid om te kunnen drinken en koken, maar is onvoldoende om te kunnen douchen of de wc door te spoelen. “We horen dat kinderen moeten poepen in plastic zakjes. Het is zo mensonterend”, zegt Eva Huls, advocaat-in-dienstbetrekking bij Defence for Children.
Gronden voor hoger beroep
In samenwerking met een collectief van advocaten van PILP-NJCM en De Brauw is een Memorie van Grieven (hoger beroepschrift) opgesteld en ingediend bij het Haagse gerechtshof. Defence for Children en het NJCM hebben negen gronden (grieven) aangevoerd tegen de uitspraak van de rechtbank. Zo concludeert de rechtbank dat kinder- en mensenrechten niet absoluut zijn, dat wil zeggen dat ze mogen worden beperkt. Dit betekent volgens Defence for Children en het NJCM niet dat de Nederlandse afsluitpraktijk daarmee rechtmatig is. Verder gaan Defence for Children en het NJCM dieper in op de totstandkoming van het Nederlandse afsluitbeleid en de afsluitpraktijk. De organisaties vinden dat beide in strijd zijn met de positieve verplichting een beslissing te nemen in het belang van het kind. Een uitdrukkelijk gemotiveerde beslissing om hiervan af te wijken ontbreekt. Evenmin voldoet de Nederlandse afsluitpraktijk aan het non-discriminatiebeginsel.
Daarnaast zijn Defence for Children en het NJCM het fundamenteel oneens met het oordeel van de rechtbank dat de overheid niet hoeft in te grijpen als ouders/verzorgers van kinderen tekortschieten in hun primaire verantwoordelijkheid voor de opvoeding en ontwikkeling van hun kind. Voorts zetten Defence for Children en het NJCM nogmaals uiteen dat de Nederlandse afsluitpraktijk in strijd is met het recht van kinderen op water, een recht dat onder meer voortvloeit uit de artikelen 24 en 27 van het VN-Kinderrechtenverdrag. Daarnaast is afsluiting strijdig met de rechten vastgelegd in de artikelen 3 en 8 van het Europees Mensenrechtenverdrag, het recht van de Europese Unie en sowieso met de maatschappelijke zorgvuldigheidsnorm zoals die bestaat in ons nationale recht.
“De overheid en de drinkwaterbedrijven snijden Nederlandse kinderen van hun meest basale levensbehoefte af en geven hiervoor geen enkele juridische of anderszins onderbouwde rechtvaardiging. Dat de rechtbank dit toe heeft gestaan, vinden Defence for Children en het NJCM onterecht. Daarom is het belangrijk dat de rechters hier in hoger beroep nogmaals naar kijken”, zegt Merel Hendrickx, advocaat bij PILP-NJCM.
Oproep:
Onlangs verscheen in het magazine van Amnesty International een artikel over de waterzaak, met ervaringen vanuit de hulpverlening over waterafsluitingen bij gezinnen. Kent u ook een gezin dat is afgesloten van het water of heeft u zelf ervaring met waterafsluiting? Defence for Children hoort graag uw verhaal. Uw ervaring nemen wij, natuurlijk anoniem, mee in de hoger beroepsprocedure, zodat de rechters in hoger beroep horen wat het met gezinnen en kinderen doet om van het water te worden afgesloten. U kunt uw ervaring delen met de Kinderrechtenhelpdesk van Defence for Children of een e-mail sturen aan: info@defenceforchildren.nl onder vermelding van ‘recht op water’.
Ook recht-op-water-procedure in Curaçao
Curaçao is een zelfstandig land binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Het VN-Kinderrechtenverdrag is ook daar van toepassing. Nederland moet ervoor zorgen dat er geen verschil is wat betreft de verwezenlijking van kinderrechten in het Europees deel van Nederland en in de Caribische landen die onderdeel zijn van Nederland. Dat bleek wederom uit de (kritische) aanbevelingen van het VN-Kinderrechtencomité van februari 2022.
In Curaçao zijn honderden families door geldgebrek afgesloten van het water, of zelfs nooit aangesloten op het waternet. De ombudsman van Curaçao wees in 2020, samen met de ombudsman van Sint Maarten en de Nationale ombudsman, al op de gebrekkige toegang tot schoon drinkwater voor kwetsbare burgers. Ook mensenrechtenorganisaties in Curaçao maken zich daar, terecht, zorgen over.
Medio 2022 heeft een Curaçaose vereniging bestaande uit bezorgde inwoners, Hende-i-Medio-Ambiente (HiMA), een rechtszaak aangespannen tegen het Land Curaçao. Deze procedure gaat over het recht op toegang tot schoon water en adequate sanitaire voorzieningen voor een groep kwetsbare mensen, onder wie kinderen. Er spelen dezelfde argumenten als in de waterzaak in het Europees deel van Nederland. Het land Curaçao beroept zich zelfs op de uitspraak van de rechtbank Den Haag van 6 april 2022, waarop HiMA PILP-NJCM en Defence for Children benaderde. Omdat alle kinderen in het Koninkrijk dezelfde rechten hebben, delen we graag onze juridische expertise op dit gebied met HiMA.