Straftoemeting mensenhandel: passende straffen voor seksuele uitbuiting van kinderen

De uitdaging

Voor het delict mensenhandel en seksuele uitbuiting geldt de minderjarigheid van het slachtoffer als een strafverzwarende omstandigheid. Hiermee wil de wetgever minderjarigen extra beschermen. Echter, Defence for Children – ECPAT krijgt de indruk dat de straffen die worden opgelegd niet in verhouding staan met de gevolgen van de uitbuiting voor het slachtoffer. Mensenhandelaren verdienen veel geld aan de seksuele uitbuiting van minderjarige slachtoffers, terwijl een groot gedeelte van de veroordeelde mensenhandelaren na minder dan een jaar cel vrij komt. De afschrikwekkende werking van zo’n veroordeling voor mensenhandel is dan ook zeer gering. Volgens rechters zelf zijn de verschillen in straftoemeting per rechtbank groot.

Met dit project willen we jongeren die worden uitgebuit in de prostitutie beter beschermen door gedegen straftoemeting voor uitbuiters op te leggen. Het project loopt van 1 november 2019 tot 1 augustus 2021. Dit project is een vervolg op het project 'In gesprek met rechters over de gevolgen van seksuele uitbuiting'.

Wat doen we

Jurisprudentie onderzoek

We onderzoeken jurisprudentie omtrent strafzaken mensenhandel, seksuele uitbuiting waar minderjarigen slachtoffer van zijn geworden. We kijken naar de straffen die zijn opgelegd aan de mensenhandelaar (273f WvS). Zowel de motivering van de straf als de factoren die de straf bepalen worden onderzocht, alsmede de verschillen in straftoemeting in vergelijkbare zaken en tussen rechtbanken onderling.

We onderzoeken de hoogte van de straffen in bovenstaande zaken in vergelijking met de opgelegde straffen voor andere delicten. Zo is het delict mensenhandel een verzameling van een reeks delicten als: afpersing, chantage, mishandeling en (stelselmatige) verkrachting. We leggen een aantal van deze zaken naast elkaar om te onderzoeken of de opgelegde straffen voor mensenhandel afwijken van of lager uitvallen dan straffen voor afzonderlijke delicten als verkrachting of chantage.

Publieke discussie

Op basis van de bevindingen van het jurisprudentieonderzoek wordt een artikel geschreven met als doel het maatschappelijk bewustzijn en de maatschappelijke verontwaardiging te vergroten. Tevens is het bedoeld om de politiek te activeren. In een online publiekscampagne laten we de resultaten van de aangetroffen verschillen in de strafmaat zien, afgezet tegen het leed van minderjarige slachtoffers. Indien nodig vragen we de politiek om handvatten voor passende en consistente straffen voor mensenhandelaren.

Bestraffing seksuele uitbuiting minderjarigen

Inzicht ontbreekt in de straffen die worden opgelegd in zaken die gaan over seksuele uitbuiting (mensenhandel) van minderjarigen, blijkt uit het onderzoek 'Bestraffing van seksuele uitbuiting van minderjarigen gewogen.' Uit de analyse van 145 uitspraken via rechtspraak.nl in de periode 2015-2019 blijkt dat de meeste daders tussen de 1 en 2 jaar in detentie moeten verblijven. Gekeken naar het gemiddelde van alle straffen opgelegd, is dit verblijf in detentie nog korter, namelijk 6 maanden tot 1 jaar. Hoe de hoogte van de straf is bepaald, wordt in de motivering onvoldoende uitgedrukt waardoor de straftoemeting gedeeltelijk onbegrijpelijk blijft. Lees het Rapport Straftoemeting mensenhandel: passende straffen voor seksuele uitbuiting van kinderen.

Resultaten

Het project van het Landelijk Overleg Vakinhoud Strafrecht (LOVS) betreffende oriëntatiepunten voor straftoemeting in mensenhandelzaken, waarvan de ontwikkeling stil ligt sinds 2016, wordt weer opgepakt en afgerond.

Er worden speciale oriëntatiepunten ontwikkeld voor minderjarige slachtoffers van seksuele uitbuiting. Komt de rechtspraak niet tot deze oriëntatiepunten, dan zullen we de wetgever verzoeken te komen tot aanpassingen om tot passende straffen te komen.

Maatschappelijk signaal richting daders: komen tot een meer afschrikwekkende werking van het strafrecht ten opzichte van de daders (preventie).

Het uiteindelijke doel is: er komen uitspraken met een duidelijkere onderbouwing en weging van factoren, en straffen in overeenstemming met de ernst van het delict en de gevolgen hiervan voor het minderjarige slachtoffer.

Impact

We willen passende straffen in mensenhandelzaken die meer in overeenstemming zijn met de ernst van het misdrijf en de gevolgen voor het minderjarige slachtoffer. Hiermee beogen wij ook een preventieve werking richting daders en een hogere aangiftebereidheid van slachtoffers. Verder moet de tolerantie van de samenleving ten opzichte van daders verminderen.

Samenwerking

Het project 'Straftoemeting mensenhandel' is onderdeel van het programma van de Coalitie tegen Seksuele Kinderuitbuiting. Dit programma heeft tot doel seksuele uitbuiting van kinderen in Nederland te bestrijden. Defence for Children – ECPAT, het Centrum tegen Kinderhandel en Mensenhandel (CKM) en FIER voeren het programma uit.

Veroordeling seksuele uitbuiting

Een man heeft een 16-jarig meisje vanuit Hongarije overgebracht naar Nederland om hier te werken als prostituee. Enkel door ingrijpen van de politie op de dag waarop zij was begonnen, is de seksuele uitbuiting gestopt. De man is eerder in Duitsland veroordeeld vanwege het plegen van mensenhandel. Het Openbaar Ministerie had een gevangenisstraf van 24 maanden gevorderd. De rechtbank veroordeelt de man tot een gevangenisstraf van 16 maanden, waarvan 8 maanden voorwaardelijk en een proeftijd van 2 jaren. De rechtbank overweegt dat die lichtere straf de ernst van het bewezen verklaarde voldoende tot uitdrukking brengt. Het voorwaardelijke deel moet de man weerhouden van het opnieuw plegen van strafbare feiten.