Het coronavirus is nu verspreid naar vrijwel elk land ter wereld en heeft een verwoestende impact op mensen en gemeenschappen, gezondheidsstelsels en hele economieën. Hoewel kinderen gelukkig grotendeels gespaard zijn gebleven van de directe gezondheidseffecten van het coronavirus - althans tot op heden - heeft de crisis een diepgaand effect op hun welzijn. De effecten zijn naar verwachting het meest schadelijk voor kinderen in de armste landen en in de armste buurten, en voor degenen in reeds achtergestelde of kwetsbare situaties. De economische gevolgen van de coronacrisis maakt kinderen volgens Defence for Children – ECPAT kwetsbaarder voor seksuele uitbuiting.

Beperkte signalering en hulp

De Verenigde Naties geven aan dat 188 landen de scholen hebben gesloten, met gevolgen voor meer dan 1,5 miljard kinderen en jongeren. Omdat veel kinderen door de (gedeeltelijke) lockdown thuis moeten blijven, kan het (seksueel) geweld binnen het gezin toenemen. Bovendien hebben kinderen door de lockdown minder makkelijk toegang tot hulp en zorg, zoals de docent op school, jeugdhulpverleners, of andere mensen die het kind vertrouwt. Met de wereldwijde aanpak van het coronavirus wordt een ongekende druk gelegd op de gezondheidszorg, waardoor er minimale capaciteit is voor reguliere dienstverlening. Slachtoffers krijgen hierdoor beperkte passende hulp. Bovendien zijn de mogelijkheden voor signalering en opsporing aanzienlijk verkleind.

Verhoogde economische kwetsbaarheid van gezinnen

Als gevolg van het coronavirus zijn miljoenen mensen hun baan al kwijtgeraakt en zijn de aandelenmarkten gedaald zoals ten tijden van een wereldwijde crisis. Alleen al in de toerismesector lopen volgens de World Travel and Tourism Council 75 miljoen banen gevaar. Azië-Pacific wordt naar verwachting het zwaarst getroffen, met tot 49 miljoen banen. Dit verhoogt de economische kwetsbaarheid van gezinnen, met name in landen die afhankelijk zijn van inkomsten uit toerisme. Maar ook buiten de reis- en toerismesector dreigen mensen hun baan te verliezen. Een lockdown betekent voor arme landen werkloosheid, armoede en kindersterfte. Door de sluiting van scholen missen 368 miljoen kinderen in 143 landen schoolmaaltijden als belangrijke dagelijkse voedselbron. Ook is de gezondheidszorg in veel arme landen, vooral in Afrika, zeer beperkt. Ontwikkelingsexperts wijzen er daarom op dat regeringen in rijke landen de arme landen moeten steunen in de strijd tegen het coronavirus, anders is het onmogelijk de ziekte onder controle te krijgen. Hoe langer de pandemie duurt, hoe meer gezinnen het financieel moeilijk krijgen. De Verenigde Naties schat dat 42-66 miljoen kinderen in extreme armoede terechtkomen als gevolg van de crisis, bovenop de naar schatting 386 miljoen kinderen die in 2019 al in extreme armoede verkeerden.

Economische crisis kan leiden tot meer kinderarbeid

Onderzoek naar de effecten van een economische crisis op onderwijs voor kinderen laat zien dat het moeilijk is voor ouders om de kosten van onderwijs te dragen. Ook worden ouders gedwongen meer afhankelijk te worden van kinderarbeid. Een kind dat voor de crisis geen kinderarbeid deed, kan dit na de crisis wel moeten doen. En kinderen die al kinderarbeid deden, moeten mogelijk langer werken. Door het grote aantal kinderen dat in armoede komt te leven als gevolg van de crisis, neemt de kans op seksuele uitbuiting van kinderen, één van de ergste vormen van kinderarbeid, aanzienlijk toe. Dit geldt voor zowel na de crisis als mensen weer kunnen reizen, maar ook tijdens de lockdown. Nu kindermisbruikers niet kunnen reizen vanuit hun eigen omgeving naar de plek waar kinderen in uitbuitingssituaties worden gehouden, zien maatschappelijke organisaties en wetshandhavers wereldwijd een toename van online seksueel misbruik. Europol meldt een stijging van het aantal mensen dat op zoek is naar online beeldmateriaal van kindermisbruik. Gezinnen in Zuidoost Azië die hun inkomen verliezen, zien volgens lokale organisaties mogelijkheden in 'live-streaming-seksshows'. Zo meldt Terre des Hommes een toename in het aanbod van kinderen voor webcamseks in de Filipijnen, waar het toerisme door het virus vrijwel volledig tot stilstand is gekomen.

Bescherm kinderen tegen seksuele uitbuiting

Defence for Children – ECPAT roept overheden op om deze maatregelen op te volgen om kinderen ook in tijden van crisis te beschermen tegen seksuele uitbuiting:

• Verstrek financiële hulp aan ontwikkelingslanden om de pandemie te bestrijden en de economische gevolgen op te vangen.
• Geef hoge prioriteit aan de belangen van kinderen bij het afwegen van beslissingen.
• Besteed extra aandacht aan kinderen in kwetsbare situaties, zoals kinderen in armoede, kinderen uit gemarginaliseerde groepen en vluchtelingenkinderen.
• Vergroot de capaciteit voor het signaleren en opsporen van online kindermisbruik.
• Zorg dat de omgeving van kinderen (ouders/verzorgers/professionals/gemeenschap) goed is geïnformeerd, alert is op signalen en praat met kinderen over het seksuele uitbuiting en online misbruik.