Wetsvoorstel over online en offline seksueel overschrijdend gedrag
Het ministerie van Justitie & Veiligheid heeft een voorontwerp voor een wetsvoorstel klaargemaakt voor consultatie over seksueel grensoverschrijdend gedrag. Het wetsvoorstel moet slachtoffers beter beschermen en politie en openbaar ministerie meer mogelijkheden geven om op te treden. Uitgangspunt in de nieuwe wet is dat seksuele grensoverschrijding online even strafwaardig is als offline. Aangezien online kindermisbruik sterk toeneemt en nieuwe vormen aanneemt, is Defence for Children – ECPAT verheugd over deze moderniseringsslag en doet mee aan de consultatie voor het wetsvoorstel.
Sexting niet persé strafbaar voor jongeren
Sexting betekent het sturen van seksueel getinte berichten of foto’s of video’s. Dat gebeurt meestal via de smartphone. Het sturen van foto’s of films van (een) seksuele gedraging(en) door (een) minderjarige(n) kan onder omstandigheden strafbaar zijn als kinderpornografie (art. 240b). In de preambule van Richtlijn 2011/93/EU ter Bestrijding van Seksueel Misbruik en Seksuele Uitbuiting van Kinderen en Kinderpornografie staat dat strafbaarstelling van gedragingen op internet niet wordt beoogd met betrekking tot ‘persoonlijke rechtstreekse communicatie met wederzijds goedvinden tussen gelijken of tussen kinderen die de leeftijd van seksuele meerderjarigheid hebben bereikt en hun partners’. In het nieuwe wetsvoorstel wordt hier gehoor aan gegeven en wordt sexting onder jongeren niet strafbaar, wanneer dit in een gelijkwaardige situatie tussen leeftijdsgenoten gebeurt en als het beeldmateriaal uitsluitend bestemd is voor privégebruik. Ook is in het voorontwerp opgenomen dat normaal, gelijkwaardig, seksueel verkeer tussen jongeren van twaalf tot zestien jaar niet strafbaar is.
Sexchatting strafbaar
Sexting kan ook bestaan uit het enkel sturen van berichten over seks of iemand (op internet) aanspreken over seks. Wordt een bericht beantwoord, dan is er sprake van sexchatting. Bij de totstandkoming van het Lanzarote Verdrag uit 2008 werd overwogen dat ‘simply sexual chatting with a child’ onvoldoende is voor het creëren van strafrechtelijke aansprakelijkheid. Er zou dan een verzoek tot een ontmoeting moeten zijn. Op dit moment is sprake van een zeer beperkte strafbaarheid van het voeren van seksueel getinte gesprekken met kinderen en wordt het bestraft als bedreiging of als poging tot ontuchtige handelingen en beschouwd als voorfase van seksuele delicten als verkrachting. Daarvoor zijn concrete gedragingen nodig, zoals het geven van giften (geld, sieraden, kleding, sigaretten) of doen van beloften (geld of drugs), of een combinatie van beide. Nieuw in het wetsvoorstel is dat sexchatting expliciet strafbaar wordt gesteld, volgens de redenatie dat stelselmatig op seksuele wijze met kinderen communiceren door volwassenen schadelijk is voor hun ontwikkeling. Op sexchatting komt een gevangenisstraf van maximaal twee jaar te staan. Tevens wordt seksuele intimidatie strafbaar, ook als dit online gebeurt. Bijvoorbeeld wanneer op social media of chatsites seksueel getinte opmerkingen worden gemaakt.
Hogere straffen
Naast nieuwe strafbaarstellingen worden ook straffen verhoogd voor een aantal seksuele misdrijven. Bijvoorbeeld seksuele handelingen met een kind jonger dan twaalf jaar. Hiervoor gaat de gevangenisstraf naar maximaal vijftien jaar. Is het kind tussen de twaalf en zestien jaar dan wordt de gevangenisstraf maximaal twaalf jaar. Ook andere kwetsbare en weerloze personen worden beter beschermd tegen seksueel misbruik. Bijvoorbeeld iemand die zich in een roes bevindt na gebruik van drugs of alcohol. In dat geval wordt de maximale gevangenisstraf ook verhoogd naar twaalf jaar.
Onvrijwillige seks
Een belangrijke uitbreiding is de strafbaarstelling van seks tegen de wil. Als de motie wordt aangenomen ben je strafbaar als je weet, of op grond van de feiten en omstandigheden behoort te weten, dat de seksuele handelingen tegen de wil van de ander zijn. Als iemand duidelijk ‘nee’ zegt of afhoudende gebaren maakt, weet je dat het tegen de wil is. Een ‘nee’ is een ‘nee’. Geen ‘nee’, betekent niet zomaar ‘ja’. Als de ander zich niet helder uitspreekt, moet je eerst nagaan of diegene wel seksueel contact wil. Doe je dat niet, dan riskeer je straf.
Uitbreiding strafbaarstelling van verkrachting
Het komt voor dat een mannelijk slachtoffer door chantage wordt gedwongen tot seksuele penetratie van het lichaam van de dader. Dat wordt nu nog gezien als aanranding, maar valt straks onder verkrachting. Hiermee kan op gelijke wijze recht worden gedaan aan mannelijke en vrouwelijke slachtoffers van seksueel geweld. Onder de nieuwe strafbaarstelling valt ook de dader die het slachtoffer dwingt het eigen lichaam of van een derde seksueel binnen te dringen.