Jonge klimaatactivisten dagen onder andere Nederland voor het Europees Hof
Zes Portugese kinderen en jongeren, in de leeftijd van 8 tot 21 jaar oud, hebben op 3 september een klacht ingediend bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM). De klacht is gericht tegen 33 landen, waaronder Nederland. De jongeren stellen dat deze landen zich niet houden aan de klimaatafspraken uit het Akkoord van Parijs. De landen hebben toegezegd zich in te zetten tegen de uitstoot van broeikasgassen, door onder andere het uitbannen van het gebruik van fossiele brandstoffen. De jongeren vinden dat de landen zich onvoldoende aan de afspraken houden en dat hiermee hun mensenrechten worden geschonden. Zij beroepen zich op het recht op leven en het recht op eerbiediging van hun privé-, familie- en gezinsleven. Defence for Children volgt deze zaak met belangstelling, omdat het de eerste keer is dat jongeren zelf een klimaatklacht indienen bij het EHRM.
De 33 gedaagden
De jonge klimaatactivisten zijn afkomstig uit het door bosbranden geteisterde midden van Portugal en het door zeespiegelstijging bedreigde Lissabon. Zij hebben 33 van de 47 landen, die onder het gezag van het EHRM vallen, voor het Europees Hof gedaagd. De gedaagden zijn de 27 lidstaten van de Europese Unie en Groot-Brittannië, Noorwegen, Oekraïne, Rusland, Turkije en Zwitserland. Volgens de gezaghebbende Climate Action Tracker, zijn deze landen de grootste uitstoters onder de 47 lidstaten en doen ze geen van allen genoeg om de doelen uit het Akkoord van Parijs te behalen. Met deze doelen wordt de opwarming van de aarde beperkt tot 1.5 graad in 2100. Om dit te bereiken moeten, volgens het VN-Klimaatpanel IPCC, broeikasemissies in 2050 op netto nul uitkomen.
Angst voor de toekomst
De jongeren stellen dat zij in de (nabije) toekomst te maken krijgen met de nadelige gevolgen van klimaatverandering. Volgens hen is dit niet alleen schadelijk voor hun toekomst, maar ook voor hun lichamelijke en geestelijke welzijn. ‘Ik moet leven met het gevoel dat mijn leefomgeving elk jaar een vijandiger plek wordt en dat ik, naarmate ik ouder word, steeds meer blootgesteld zal worden aan hittegolven die wekenlang zullen aanhouden. Dat jaagt me de stuipen op het lijf’, aldus Catarina Mota (20), één van de zes jongeren, tijdens een online persconferentie. Volgens Gerry Liston van Global Legal Network, een Europese mensenrechtenorganisatie die de zaak van de kinderen en jongeren ondersteunt, worden kinderen en jongeren ook gediscrimineerd, omdat zij meer met de opwarming te maken zullen krijgen dan ouderen.
Voorgaande klimaatrechtszaken
Er zijn al verscheidene klimaatrechtszaken tegen regeringen en bedrijven opgestart door kinderen, bijvoorbeeld in Mexico, Canada, Zuid-Korea en Noorwegen. Hoewel er in Nederland (nog) geen rechtszaak is ingediend door kinderen en jongeren, is de succesvolle Nederlandse Urgendazaak wel van invloed geweest op de zes jonge klimaatactivisten uit Portugal. In de Urgandazaak stelde de milieugroep Urgenda namens 900 burgers dat de Nederlandse overheid de plicht heeft haar burgers te beschermen tegen de nadelige effecten van klimaatverandering. Door hier niet actief naar te handelen, schendt de Nederlandse overheid de rechten van de Nederlandse burgers. De Hoge Raad stelde de milieugroep Urgenda in het gelijk.
Het EHRM
Dit is de eerste klimaatzaak die bij het EHRM aanhangig is gemaakt. Als het EHRM oordeelt dat de rechten van de kinderen en jongeren inderdaad zijn of worden geschonden, kan dit ervoor zorgen dat de 33 landen gedwongen worden hun uitstoot van broeikasgassen sneller terug te dringen, omdat de uitspraken van het EHRM bindend zijn voor de Verdragspartijen. Het EHRM is een instelling van de Raad van Europa, waar individuen een beroep kunnen doen op het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. In totaal hebben 47 landen zich aangesloten bij de Raad van Europa. Uitspraken van het Europees Hof zijn bindend voor de Verdragspartijen, waaronder dus ook Nederland.