Afscheid van een pionier voor kinderrechten
Op 6 oktober 2017 stierf emeritus professor Eugeen Verhellen. Hij speelde een cruciale rol voor de kinderrechten in Vlaanderen en ver daarbuiten. Eugeen Verhellen was jarenlang professor aan de Universiteit Gent. Daar leerde hij hele generaties studenten denken over rechten van kinderen, nog voor het VN-kinderrechtenverdrag er was. Zijn vertrekpunt was elke keer dat 'pedagogiek een kwestie van mensenrechten is'. Hij inspireerde heel wat studenten en professionals met zijn verfrissende kijk op het kind als subject en als burger.
Eugeen Verhellen zette kinderrechten in Vlaanderen op de kaart en op de politieke agenda. Veel andere pioniers deden dat samen met hem, maar zonder zijn voortdurende inzet en inspiratie was veel wat vandaag verworven is, niet mogelijk geweest.
Wat hij betekende voor de kinderrechten? Te veel om op te noemen. Hij ontwikkelde het concept 'structurele kindermishandeling' als aanklacht voor de zwakke positie van kinderen en jongeren in de samenleving. Hij gaf boeiende uiteenzettingen over het veranderend kindbeeld en hoe wij naar kinderen en jongeren kijken. Hij zette evidenties op zijn kop. Hij hamerde op de competenties van kinderen en jongeren. Hij organiseerde internationale en interdisciplinaire opleidingen kinderrechten, schreef standaardwerken, onderzoeksrapporten en beleidsaanbevelingen, zowel nationaal als internationaal. Niet alleen academisch, ook in de praktijk was hij vaak de stuwende kracht, zoals bij de oprichting van de Kinderrechtswinkel.
Zijn eerste internationaal congres in Gent in 1988 ging over Kinderombudswerk. De belangenbehartiging voor en door minderjarigen stond er centraal. Hij was dan ook heel gelukkig toen dit in 1997 in Vlaanderen eindelijk ook structureel vertaald werd met de oprichting van het Kinderrechtencommissariaat. Hij bleef altijd hameren op dezelfde logische redenering: als alle kinderen mensen zijn en als alle mensen rechten hebben, dan hebben alle kinderen ook rechten. Dat dat niet zo eenvoudig is in de praktijk, bewijzen elk jaar de jaarverslagen van het Kinderrechtencommissariaat.
Bij de voorstelling van het jaarverslag van het Kinderrechtencommissariaat is er vanaf nu een grote afwezige. Een van onze belangrijkste supporters, zij het altijd bescheiden op de achtergrond, is niet meer. Deze warme en intelligente denker zal ons altijd bijblijven. Het is met grote droefheid, en vooral met diep respect en dankbaarheid dat we afscheid nemen van deze pionier van de kinderrechten.
Bruno Vanobbergen, Vlaams kinderrechtencommissaris
Ankie Vandekerckhove, kinderrechtencommissaris van 1998 tot 2009