Seksueel geweld tegen kinderen wordt vaak gepleegd door leeftijdsgenoten. Gezien de belangrijke rol van het onderwijs in de seksuele en relationele ontwikkeling van jongeren, komt de Nationaal Rapporteur Mensenhandel en Seksueel Geweld tegen Kinderen met een factsheet voor docenten. Scholen in het basisonderwijs en de onderbouw van het voortgezet onderwijs zijn wettelijk verplicht aandacht te besteden aan seksualiteit en seksuele diversiteit. Er is echter veel verschil hoe scholen dit aanpakken. Defence for Children – ECPAT pleit er al jaren voor om de kerndoelen voor het onderwijs uit te breiden.

Volgens de Nationaal Rapporteur is 46% van de plegers van seksueel geweld tegen kinderen een leeftijdsgenoot. Seksueel geweld kan zowel fysiek als niet-fysiek zijn. Onder fysiek seksueel geweld vallen onder meer aanranding en verkrachting. Een voorbeeld van niet-fysiek seksueel geweld is ongewenste sexting, waarbij een jongere zonder toestemming seksueel getint beeldmateriaal van de ander doorstuurt. Ook komt seksuele uitbuiting door jongeren onderling voor. Het slachtoffer wordt dan gedwongen om (online) seksuele handelingen te verrichten met anderen in ruil voor geld of andere vergoedingen. Seksuele uitbuiting is een vorm van mensenhandel.

Rol van het onderwijs

Volgens de Nationaal Rapporteur wordt seksueel geweld tegen kinderen vaak gepleegd door leeftijdsgenoten doordat jongeren niet altijd doorhebben dat zij over hun eigen grenzen of die van de ander heen gaan. Seksuele en relationele vorming leert jongeren hun eigen wensen en grenzen én die van de ander te herkennen en hierover te communiceren. Ook helpt seksuele en relationele vorming bij het herkennen van slachtoffer- en daderschap.

Jongeren moeten zich op een gezonde manier seksueel kunnen ontwikkelen en hierin beschermd worden. Het is volgens de Nationaal Rapporteur belangrijk om hen te leren over het herkennen van hun eigen wensen en grenzen én die van een ander. Het onderwijs speelt hierin een essentiële rol. Uit onderzoek van het Expertisecentrum voor Leerplanontwikkeling SLO in 2014 blijkt dat er veel verschil is in hoe scholen de voorlichting over seksualiteit en seksuele diversiteit invullen. Er zijn lesprogramma’s ontwikkeld die ook erkend zijn. Deze zijn te vinden in de databank Effectieve Jeugdinterventies.

Kerndoelen in het onderwijs

Naast de verantwoordelijkheid bij de individuele scholen te leggen, vindt Defence for Children – ECPAT dat de kerndoelen over seksuele opvoeding voor het onderwijs uitgebreid zouden moeten worden. De zinsnede ‘met daarbij aandacht voor seksualiteit en seksuele diversiteit’ is te beperkt. De kerndoelen zouden uitgebreid moeten worden met termen als liefde & relaties, seksuele & reproductieve rechten, seksueel welzijn & welbevinden, seks & (social) media en culturele verschillen. Ook zouden er concrete doelstellingen in moeten staan op het gebied van benodigde kennis, houding, vaardigheden en gedrag voor verschillende leeftijden van kinderen.

Meer informatie: 

• Bericht op website Nationaal Rapporteur
• Factsheet seksueel geweld door jongeren
• Jaarbericht Kinderrechten