Zorgelijk: enorme begrotingsverschillen bij politieke partijen voor de jeugdzorg
Het stelsel voor jeugdzorg kenmerkt zich door grote problemen. In plaats van zorg te krijgen, ontstaan er in hulpbehoevende gezinnen nieuwe problemen als gevolg van wachtlijsten, wisselende hulpverleners en een wirwar aan regelingen. Defence for Children ziet dit structureel in de dagelijkse praktijk op de Kinderrechtenhelpdesk. Daarnaast is door de coronacrisis is de wachtlijstproblematiek groter geworden. “De overheid heeft veel tijd, geld en energie besteed aan de reorganisatie van het jeugdzorgsysteem”, aldus Maartje Berger, juridisch adviseur jeugdrecht bij Defence for Children. “De conclusie is helaas dat voor kinderen, gezinnen en de professionals die in de jeugdzorg werken geen sprake is van verbetering.” De doorrekeningen van de partijprogramma’s door het Centraal Planbureau (CPB) laten grote begrotingsverschillen zien die politieke partijen willen reserveren voor de jeugdzorg. Berger: “ Sinds 2015 stijgt het aantal jongeren dat jeugdzorg krijgt. Ruim 356.000 ontvingen in de eerste helft van 2020 jeugdzorg. Dat is 1 op de 12 kinderen.” Defence for Children vindt dit zeer zorgelijk en roept de rijksoverheid op de taak om kinderen de juiste hulp en zorg te bieden serieus te nemen en daar hoort een gezamenlijk visie en een toereikend budget bij.
Reservering gemeentelijk budget jeugdzorg
Politieke partijen erkennen de problemen in de jeugdzorg al jaren. Wat zij nu ieder onafhankelijk van elkaar voorstellen, is volgens de kinderrechtenorganisatie onvoldoende om de problemen daadwerkelijk op te lossen. Uit onderzoek blijkt dat gemeenten in 2019 alleen al voor de jeugdzorg 1,7 miljard euro tekortkwamen. Het CPB geeft in de doorberekeningen van de partijprogramma’s aan dat de reservering van de VVD en het CDA voor de gemeenten en provincies uiteindelijk zo’n 200 miljoen euro opleveren voor de jeugdzorg en de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). GroenLinks en de SP reserveren het dubbele, ongeveer 400 miljoen zou hieraan ten goede komen. Bij de ChristenUnie is dit een half miljard. De PvdA trekt het meeste uit, naar verwachting wordt 1,6 miljard besteed aan gemeentelijke zorg. Berger vindt dit goed, maar benadrukt dat politieke partijen verder moeten kijken dan financiële oplossingen en de samenwerking met elkaar en het veld te zoeken om effectieve veranderingen te bewerkstelligen vanuit hun centrale landelijke regierol.
Passende zorg voor kinderen
Meer prioriteit moet worden gegeven aan het goed regelen van passende zorg voor kinderen binnen het bestaande systeem, aldus Berger. Kelly, nu 23 jaar, heeft een groot deel van haar leven in instellingen doorgebracht: “Het voelt alsof je een crimineel bent. Je zit echt opgesloten. Ik heb me daardoor altijd erg eenzaam gevoeld.” Berger vervolgt: “Verbetering op de dagelijkse werkvloer komen niet tot stand op het niveau van nieuwe wetgeving of een andere aansturing. Er is meer nodig om kwaliteit te kunnen bieden aan kinderen en jongeren, zoals Kelly. Het aanbestedingsproces, het gebrek aan professionalisering, de wachtlijsten en wachttijden, de inzet van vrijheidsbeperkende maatregelen en het nog steeds hoge aantal gesloten plaatsingen laten zien dat het belang van het kind in de jeugdzorg is ondergesneeuwd. Wat mist in het gedecentraliseerde systeem is een effectieve aanpak vanuit de rijksoverheid. Om het jeugdzorgsysteem op alle fronten vlot te trekken is landelijke regie nodig. De rijksoverheid heeft de verantwoordelijkheid om het belang van het kind weer leidend te laten zijn in het systeem en dient dus ook die regierol op zich te nemen.”
Kinderrechten en verkiezingen
Volgens het VN-Kinderrechtenverdrag is het de taak van de overheid om kinderen de juiste hulp en zorg te bieden zodat zij zich goed kunnen blijven ontwikkelen. Met het oog op de verkiezingen en het nieuw te vormen kabinet roept Defence for Children Kamerleden op om, los van hun partijbelangen en in het belang van het kind, een gezamenlijke aanpak voor de jeugdzorg te ontwikkelen waarbij voldoende financiering wordt gereserveerd voor de uitvoering en implementatie. Het is van fundamenteel belang om dit in het regeerakkoord op te nemen om een duurzame samenwerking tussen de politieke partijen te garanderen.